0000129

128

M. Wender, A. Knioła

Tabela 2

Wyniki leczenia zachowawczego w Klinice Neurologicznej AM w Poznaniu w latach 1973—1977 chorych z bólami dolnego odcinka kręgosłupa, wywołanymi przez zmiany krążka mię-,    dzykręgowego

	Liczba chorych
	mężczyźni	kobiety	razem
Ustąpienie objawów Znaczna poprawa Istotna poprawa Brak poprawy	11 (9%) 37 (29%) 70 (55%) 9 (7%)	6 (5%) 42 (35%) 66 (55%) 6 (5%)	17 (7%) 79 (32%) 136 (55%) 15 (6%)
Razem	127	120	247

ni goleni) oraz podrażnieniowych (najczęściej niestałe, o umiarkowanym nasileniu bóle w dolnym odcinku kręgosłupa). W całości więc u około 40% chorych wczesne wyniki leczenia były dodatnie. Nie wyłącza to jednak możliwości wystąpienia nawrotów, które spostrzega się u chorych w różnym okresie, nieraz nawet po wielu latach pełnego lub prawie pełnego zdrowia fizycznego.

Wśród pozostałych chorych małą grupę (6%) stanowili ci, u których z powodu braku poprawy w czasie leczenia, zachowawczego zaistniało bezwarunkowe wskazanie do zabiegu operacyjnego. U największej liczby pacjentów (55% całości) uzyskano istotną, zróżnicowaną w poszczególnych przypadkach poprawę tak podmiotową, jak i przedmiotową. Stanu ich nie można jednak uznać za w pełni zadowalający. Pacjenci ci bowiem tylko z ograniczeniami mogli pracować zawodowo, a ich ogólna sprawność fizyczna była ograniczona. Dużej części tych chorych przedstawiono możliwość leczenia operacyjnego w razie braku dalszej poprawy, tak że część ich po krótszym lub dłuższym czasie zdecydowała się poddać temu zabiegowi.

Wyniki leczenia zachowawczego chorych z bólami dolnego odcinka kręgosłupa, wywołanymi przez zmiany wsteczne krążka międzykręgowego, zestawione w zależności od czasu trwania choroby, nie wykazują istotnych różnic (tab. 3). Przykładowo odsetek chorych, u których uzyskano znaczną poprawę, był zbliżony u pacjentów leczonych zarówno we wczesnym, jak i późnym okresie choroby. Podobnie zestawienie zawarte w tab. 4 nie wykazuje uchwytnych różnic w wynikach leczenia zachowawczego zależnie od wieku chorych.

Tabela 3

Wyniki leczenia zachowawczego w Klinice Neurologicznej AM w Poznaniu w latach 1973—1977 chorych z bólami dolnego odcinka kręgosłupa wywołanymi przez zmiany krążka międzykręgowego w zależności od czasu trwania choroby

	Czas od wystąpienia pierwszych objawów choroby
	<12 tygodni	3—12 mieś.	1—3 lat	3—10 lat	>10 lat
Ustąpienie objawów Znaczna poprawa Istotna poprawa Brak poprawy	3 (5%) 24 (37%) 37 (57%) l (1%)	9 (14%) 21 (30%) 34 (49%) 5 (7%)	1 (3%) 11 (35%) 18 (59%) 1 (3%)	3 (6%) 12 (25%) 27 (55%) 7 (14%)	1 (3%) 11 (33%) 20 (61%) 1 (3%)
Razem	65	69	31	49	33