13

oraz żądanej krzywizny w punkcie B (zgodnej z krzywizną stempla), jest możliwe tylko przy pewnym rozstawieniu podpór h% określonym jako odległość miedzy punk-tamiJ^-w których zaokrąglone krawędzie matrycyprzechodza w. prostoliniowe odcinki zarysu je] powierzcKnTrobo^    w wiąże się bowiem ściśle długość

ramienia gnącej siły R w końcowej chwili procesu wyginania swobodnego.^_

Ze względu na konieczność uzyskania przez wyginany przedmiot kąta y, punkt przyłożenia siły gnącej R dla końcowej chwili procesu nie może pokrywać się z punktem E, jak to pokazano na rys. 4.8a. Punkt ten musi leżeć na prostoliniowym odcinku zarysu roboczej powierzchni matrycy, a więc np. w punkcie A (rys. 4.8b).

Długość ramienia c_max określa się za pomocą wzoru (4.19), po podstawieniu do niego wartości a_A = -p_r a_B = y - p_t i p_B = r_s + 0,5g, gdzie p_t oznacza kąt tarcia, r_s — promień zaokrąglenia stempla, g — grubość blachy. Po przekształceniu zależności (4.19), długość ramienia można obliczyć na podstawie wzoru

(4.27)

sin(y - p,) + sin p,

1 -X

Wpływ rodzaju materiału na długość ramienia określa współczynnik X, którego wartość można odczytać w tabl. 4 zamieszczonej w załączniku, po uprzednim obliczeniu wartości stosunku r_w/g = r_s/g.

Znajomość ramienia pozwala na wyznaczenie racjonalnego rozstawienia podpór w. Należy bowiem pamiętać, że zbyt duże rozstawienie punktów podparcia E może spowodować już w początkowym okresie gięcia trwałe zakrzywienie materiału na odcinkach dłuższych niż długość ramienia c_max osiągana w końcowej fazie procesu. W rezultacie nastąpiłoby zakrzywienie materiału również poza punktami A przylegania do matrycy, a więc przy danym promieniu p_B — zagięcie ramion o kąt większy niż y. Aby tego uniknąć, ramię c_Jaax musi być dłuższe od największej długości uplastycznionego odcinka i nie powinno się zmieniać podczas gięcia w zbyt dużych granicach. Wynika stąd wniosek, że punkt A, przez który przechodzi siła /?, w końcowej chwili procesu wyginania powinien znajdować się blisko punktu E. Jednocześnie promień zaokrąglenia matrycy r_m nie powinien być zbyt duży, np. r_m = (1-2)g.

Poprawne rozstawienie podpór w można obliczyć w sposób przybliżony, posługując się pomocniczym rys. 4.8b, na którym przedstawiono położenie narzędzi w chwili zakończenia procesu wyginania. Nanosząc na tym rysunku wymiary potrzebne do obliczenia w, pominięto niewielkie nachylenie ramienia do roboczych powierzchni stempla i matrycy oraz przyjęto odległość pomiędzy punktem A i E równą 0,1 c^, a odległość równoległych płaskich powierzchni stempla i matrycy równą 2g. Rozstawienie podpór powinno wówczas wynosić

w = 2 (r_s + 2g) sin y +2(1,1    - r_s sin y) cos y .    (4.28)

Po podstawieniu wartości c^ określonej zależnością (4.27), podzieleniu obu stron równania (4.28) przez r_s i uporządkowaniu, otrzyma się wzór

— = 2sinY	1 -cosy +2—
^rs	k ^rs)

sin(Y -p )+sinp

+ 1,1-cosy

1 -y

2 + —

(4.29)

80