page0019

9

wymyślił! Co mówię wymyślił? Materyalizm nic nie wymyślił. Materyalizm jest możliwym tylko tam, gdzie człowiek nie doszedł jeszcze do myślenia; jego rola polega na tem, by stał nieruchomy u progu myśli tj. wśród zjawisk zmysłowych. Feuerbach, patryarcha materyalistów nowożytnych, tak sformułował credo materyali-zmu: „Przedmiot, który podpada pod zmysły (s>nsibile) jest realnie prawdziwy. Prawda, rzeczywistość, zmysłowość, są to pojęcia identyczne.¹'

Vogt domaga się, by mu duszę pokazano, by mógł ją widzieć, słyszeć dotykać się jej „Dla naturalisty, mówi on, dusza człowieka nie jest pierwiastkiem niemateryalnym i różnym od ciała, nie jest nawet pier w i ast k i e m , ale tylko nazwą zbiorową dla oznaczenia różnych funkcyj, które się odnoszą do systemu nerwowego. Gdy ciało umiera i dusza również kończy^u.

„Materya rządzi człowiekiem, twierdzi Mole-schott, myśl jest tylko ruchem i materyą, jest drganiem mózgowem, — bez fosforu nie ma myśli... Sumienie nie jest czem innem, jak własnością materyi*.¹)

Oto, co nam podają, jako nową zdobycz umiejętności; wszelako już przed 2000 lat znali ją i w czyn wprowadzili ci, o których pismo św. mówi: „Z niczegośmy się urodzili, potem będziemy, jakby nas nie było; bo dym jest duch w nozdrzach naszych, a duch rozwieje się jako

*) Buchner (Kraft u. Stoff S. 122).

http://rcin.org.pl