1

chome narządy mowy mogą się zbliżać do różnych miejsc narządów nieruchomych lub zwierać się z nimi. Dzięki temu jama ustna może zmieniać swą objętość i kształt, modulując przepływający przez nią ton krtaniowy. Równocześnie prąd powietrza napotyka w jamie ustnej rozmaite przeszkody w postaci zbliżonych do siebie lub zwartych ze sobą narządów mowy. Podczas pokonywania tych przeszkód powstają szmery, czyli dźwięki o przebiegach nieregularnych (por. §2.), które dołączają się do tonu krtaniowego. Uformowane w nasadzie tony oraz ich kombinacje ze szmerami są odbierane przez ucho ludzkie jako rozmaite głoski.

1.3. Metody zapisu głosek.

§6. Zasady ortografii polskiej. Alfabet polski nie nadaje się do dokładnego, naukowego zapisywania głosek, ponieważ nie zawsze oddaje to, co rzeczywiście wymawiamy:

Pisownia	Wymowa	Znaczenie liter
koza, bez	koza, bes	litera z oznacza głoski z i s
bąbka	bompka	litera b oznacza głoski b i p
kęs, pręt, wzięła	kęs, prent, wzięła	litera ę oznacza głoski ę, e oraz połączenie głosek e + n
trudów	truduf	litery u oraz ó oznaczają głoskę u
chart (rasa psa) hart (ducha)	chart	połączenie liter c + h oraz litera h oznaczają tę samą głoskę
krzyk (wołanie) kszyk (ptak)	kszyk	połączenia liter r + z oraz s + z oznaczają tę samą głoskę

§7. Alfabet fonetyczny. W celu umożliwienia dokładnego zapisu badanych głosek (transkrypcji fonetycznej) używa się tzw. alfabetu fonetycznego. Najczęściej są stosowane w Polsce dwa alfabety: alfabet slawistyczny, którym będziemy się posługiwać w niniejszym podręczniku oraz alfabet międzynarodowy.

Alfabet slawistyczny jest oparty na następujących zasadach:

1)    Jednemu dźwiękowi odpowiada zawsze jeden znak.

2)    Piszemy tak, jak słyszymy.

3)    Miękkość spółgłosek zawsze oznaczamy za pomocą kreski nad literą lub przecinkiem z prawej strony u góry litery, np. śano, sito, kość, ńeść, Mć, b’ić, p’ić:. ^

4)    Dziąsłowość spółgłosek innych niż / i r oznaczamy:

32