1

Specyfika pracy z dziećmi z MPD

Efektem uszkodzeń neurologicznych mózgu jest m.in. mózgowe porażenie dziecięce (MPD), które jest zespołem przewlekłych, niepostępujących zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego powstałych w wyniku uszkodzeń mózgu w okresie ciąży, porodu lub w pierwszych latach życia dziecka. Należy zwrócić uwagę, że MPD nie występuje jako jednorodny zespół chorobowy -zarówno pod względem rodzaju zaburzeń ruchowych (porażenia, niedowłady, ruchy mimowolne, zaburzenia napięcia mięśniowego), jak i innych współistniejących z nimi objawów uszkodzenia mózgu (padaczka, upośledzenie umysłowe, zaburzenia wzroku, mowy, słuchu).

Rola i zadania rodziców w rehabilitacji dzieci z MPD są pierwszoplanowe i decydują o wynikach ich usprawniania. Jeżeli rodzice nie podejmują się wychowania i usprawniania dziecka z MPD, to traci ono szansę na uzyskanie poprawy i korzystny wynik rehabilitacji, gdyż trudno zapewnić małemu dziecku taką opiekę, jaką może mu dać rodzina, a głównie matka. Rodzice są odpowiedzialni za rozwój dziecka od chwili poczęcia. Pojawienie się dziecka niepełnosprawnego w rodzinie zmienia i zaburza jej dotychczasowy układ.

Postawy rodziców wobec dziecka mogą być prawidłowe lub nieprawidłowe. Prawidłowe relacje polegają na wzajemnej wymianie uczuć i spontanicznym odczytywaniu przejawianych przez dziecko potrzeb. Nieprawidłowe postawy rodziców dziecka niepełnosprawnego wyrażają Się unikaniem bądź odrzuceniem dziecka, albo - odwrotnie - przejawianą wobec dziecka nadopiekuńczość. Rodzicielskie postawy odrzucenia lub unikania najczęściej występują w rodzinach o zaburzonych więziach emocjonalnych lub dotkniętych patologią.

Odrzucenie wyraża się negatywnym stosunkiem do dziecka i jego kalectwa, częstym umieszczaniem go w placówkach rehabilitacyjnych bądź brakiem zainteresowania dzieckiem i jego usprawnianiem. Z kolei chorobliwa nadopiekuńczość, choć wypływa ze szlachetnych pobudek, z czasem hamuje rozwój aktywności dziecka - co gorsza - pociąga za sobą ograniczanie kontaktów z otoczeniem. W efekcie dziecko jest nieprzystosowane do środowiska społecznego.

Prawidłową atmosferę wychowawczą w rodzinie oraz warunki do optymalnego rozwoju i usprawniania dziecka niepełnosprawnego zapewnia postawa akceptująca. Akceptacja dziecka kalekiego to przyjęcie go takim, jakie jest, z jego cechami fizycznymi, możliwościami umysłowymi, usposobieniem i sposobem reagowania. Rodzice akceptujący swoje dziecko darzą Je uczuciem, kochają bez zastrzeżeń, chwalą, ale także krytykują niewłaściwe zachowanie. Utrzymują stały kontakt z dzieckiem, m.in. przez zabawę, śledzą uważnie wydarzenia wymagające ich interwencji, wspomagają rozwój dziecka procesem usprawniania psychoruchowego. Takie postępowanie rodziców stwarza dziecku poczude bezpieczeństwa, pozwala na kształtowanie się właściwego poczucia własnej wartości i akceptacji siebie jako osoby niepełnosprawnej, sprzyja uspołecznieniu, rozbudzając motywację do niego.

*

Więź uczuciowa członków rodziny w znacznej mierze decyduje o ogólnej atmosferze żyda rodzinnego. Uogólniając, wyodrębnia się atmosferę korzystną dla rozwoju dziecka, którą charakteryzuje ciepły i serdeczny klimat oraz atmosferę wpływającą negatywnie na kształtowanie się postępów rozwojowych dziecka, wyróżniającą się brakiem zaufania, wrogością, rywalizacją, nietolerancją i unikaniem wzajemnej pomocy.

Atmosferę uczuciową rodzin dzied kalekich charakteryzuje jeszcze Jedna cecha: brak stabilności emocjonalnej. Poprawa stanu zdrowia, postępy w rehabilitacji i rozwoju napawają rodziców optymizmem, mobilizują do działania, natomiast choćby chwilowy regres powoduje, że popadają w rozpacz, przygnębienie i zniechęcenie.

Niepełnosprawność dziecka ma znaczący wpływ na funkcjonowanie i obraz rodziny, która powinna stanowić środowisko stwarzające możliwości maksymalnego rozwoju dziecka z MPD w atmosferze akceptacji, miłości 1 bezpieczeństwa. Niestety większość rodziców nie może tego zapewnić, gdyż często sami wymagają pomocy i pokierowania ich działaniem, by było celowe i ukierunkowane na dziecko i jego maksymalny rozwój.