2009 06 23 0941 13

•    z reguły to diagnosta zadaje pierwsze pytanie, wprowadzając osobę badaną w temat rozmowy. Powinno być to pytanie dość ogólne, otwarte, by pierwsza wypowiedź badanego mogła mieć charakter swobodny i dotyczyła spraw osobistych, ale nic zagrażających. Pierwsze pytanie wiąże się najczęściej z ogólną sytuacją życiową i stanowi zaproszenie do bardziej precyzyjnego przedstawienia się diagnoście

•    Dalsze pytania dotyczą - zależnie od celu diagnozy - różnych elementów aktualnego i przyszłego funkcjonowania osoby badanej jej potrzeb, dążeń, trudności, konfliktów itd

•    Ważne jest wzbudzenie zaufania, czemu może służyć zapewnienie o pełnej dyskrecji (choć w pewnych sytuacjach diagnosta nic mo/e złożyć takiej deklaracji)

4. Czynniki utrudniające nawiązanie kontaktu:

•    zachowania ignorujące prawa dynamiki kontaktu np zbyt szybkie przechodzenie do pytań, które mogą być odbierane przez osobę badaną jako zagrażające

•    nadmierna łnh też. nienaturalna ekspresja pozytywnego ustosunkowania się do

badanego - np ostentacyjne okazywanie życzliwości i sympatii może nie sprzyjać obdarzeniu zaufaniem diagnosty

•    sposób w jaki diagnosta nawiązuje kontakt z osobą badaną, rzutuje na powstanie określonego obrazu diagnosty i związanych z nim oczekiwań np na podstawie pierwszego wrażenia badany może potraktować osobę diagnosty jako zagrażającą lub obdarzyć go zaufaniem

•    nawyk oceniania i wartościowania - często w czasie słuchania wypowiedzi osoby badanej diagnosta może ją „punktować, w jakim zakresie jest lepszy', a w jakim gorszy od badanego. Często może prowadzić to do tego. iż diagnosta będzie miał poczucie wyższości lub niechęci

•    nadmierne poczucie odpowiedzialności - diagnosta tego typu przypomina kontrolującą matkę (słucha nie po to, by zrozumieć, ale poprawić) Czuje dużą odpowiedzialność za postępowanie badanego, a nie wyrażanie opinie traktuje jako zgodę na niepoprawne czy niemoralne działania, antycypacyjnie obarcz się winą /a skutki takiej zgody Prowadzi to do tego, ze diagnosta zaczyna słuchać badanego selektywnie, nic jest zdolny w spokojny, partnerski kontakt

•    tendencje do dominacji - osoba diagnosty jako słuchacza biernego może z czasem doprowadzić do tego, iż zacznie on się za bardzo koncentrować na sobie, na tym jak jest odbierany przez badanego, co prowadzi do wycofania się z kontaktu

•    lęk diagnosty - jego źródła mogą mieć względnie trwałe, osobowościowe uwarunkowania, bądź tez mogą mieć charakter sytuacyjny, tj słabną lub przemijają wraz z nabywaniem doświadczenia w prowadzeniu wywiadu Lęk ten związany jest ZuZwyczćij z.

1    obawą przed niepowodzeniem oraz przed ujawnieniem własnej niekompetencji.

Może prowadzić to do tego. zc stanic się nieuważny i nienaturalny

2    obawą przed własną bezradnością. Diagnosta, gdy ma poczucie, żc nic sprosta sytuacjom, gdy badany np. się zasmuci, może wstrzymywać się przed podjęciem pełnego, głębszego kontaktu.

3. obawą przed naruszeniem schematów poznawczych. Diagnoście może być trudno uczestniczyć w nieprawdopodobnych dla niego wyznaniach badanego, ponieważ uwierzyć znaczy zmienić swój sposób widzenia świata

4    ohawą przed utratą tożsamości. Diagnosta, który zaczyna poznawać i wczuwać się w psychikę obcego człowieka, może mieć wrażenie, ze „zatraca siebie”, swój indywidualny sposób przeżywania

5    obawą przed indukcją emocji U diagnosty może narodzić się myśl, że i „on mógłby się tak zachować”