II Informację o zainteresowaniu diagnosty danymi z tego właśnie obszaru Trzeba jasno i zrozumiale formułować pytania, by badany miał łatwość w wyborze danych, o które badającemu w danej chwili chodzi. Oczywiście czasem jest ważne, by badany sam zdecydował się na to, z jakiego obszaru będzie czerpał informacje, gdyż ten wybór ma walory diagnostyczne.
• funkcja motywacyjna - tTcść i forma pytań oraz jego miejsce w ciągu innych pytań mozc zwiększyć lub zmniejszyć motywację badanego. Na obniżenie motywacji mogą wpłynąć pytania zagrażające, niezrozumiałe, zaskakujące badanego. Badany musi także rozumieć potrzebę stawianego pytania w danym momencie wywiadu
2. Konstrukcja pytań:
• pytaniem w wywiadzie często nazywamy szerszą wypowiedź, składającą się kilku zdań. w tym i orzekających, których celem jest dokładne zdefiniowanie dla badanego kontekstu jego wypowiedzi i celu badającego
• Rodzaje pytań w wywiadzie:
L Sensu stricte np. Ile miała pani rodzeństwa?; czyli pytania proste, właściwe o interesujące diagnostę treści
Rozwinięte (złożone) czyli wprowadzające, opisujące sytuację lub minimalizujące zagrożenie płynące z treści pytania właściwego U. Otwarte - gdy pozostawiają osobie badanej swobodę w budowaniu odpowiedzi (PO)
Zamknięte - gdy badany ma jedynie wybrać spośród zawartych w pytaniu możliwości tę, która bardziej mu odpowiada-(PZ)
Warunki określające użyteczność pytań otwartych i zamkniętych (Kahn i Cannell):
A. wg. Celu wywiadu lub jego fragmentu:
- PO - wtedy, gdy chcemy nic tylko zaklasyfikować badaną osobę do jakiejś kategorii, czy poznać, jaką wyraża postawę wobec danej sprawy, ale zalezy nam również, by dowiedzieć się czegoś więcej na temat źródeł wyrażonej opinii, jej szerszego kontekstu, subtelnych odcieni odczuć osoby badanej itd.
- P7. - wtedy, gdy chodzi nam o ogólniejszą klasyfikację badanej osoby B wg. Poziomu wiedzy osoby badanej na dany temat:
- PZ - wtedy, gdy możemy z dużym prawdopodobieństwem założyć, że badany posiada dostateczną wiedzę, by się na dany temat wypowiedzieć
* PO pozwalają na bieżąco określić zakres wiedzy badanego na dany temat, badanemu zaś ułatwia konstruowanie bardziej rzetelnej wypowiedzi
C. wg. Stopnia przemyślenia i ustrukturalizowania u badanej osoby danego tematu:
- PO - bardziej są odpowiednie, gdy badany ma dopiero w trakcie wywiadu ma dojść do sformułowania określonej opinii
- PZ - stosowane, gdy badany ma juz gotowe, wypracowane opinie na jakiś temat
D. wg. Łatwości, z jaką osoba badana może dany materiał przekazywać lub/i jej poziomu motywacji do uczynienia tego:
- PZ - są tutaj na ogół mniej zagrażające, a więc nawet przy dosyć niskim poziomie motywacji badany może bez większego wysiłku na nie odpowiedzieć Jednak mogą one być niebezpieczne z punktu widzenia trafności uzyskanych informacji, gdyż badany może stosunkowo łatwo odpowiedzieć na nie wymijająco
E. wg. Stopnia, w jakim osoba badająca przed przystąpieniem do wywiadu zna nastawienie, wiedzę itd. osoby badanej w zakresie omawianej problematyki: