201411183330

A. Fiekara rozumie ją jako „[...] zbiorowość społeczną, żyjącą na wyodrębnionym (w sposób naturalny lub administracyjny) terytorium, posiadającą w zasadniczych sprawach związanych z faktem zamieszkiwania, a w szczególności w sprawach bytowych, socjalnych, komunalnych i kulturowych i ewidentnie zawodowych, podobne potrzeby i interesy oraz odpowiedni stopień świadomości, wspólnoty podstawowych potrzeb, co znajduje swój wyraz w istnieniu odpowiednich struktur organizacyjnych (instytucji lokalnych) bardziej lub mniej sformalizowanych” (Piekara 2000, s. 21).

Osoby niepełnosprawne stanowią przedmiot zainteresowania polityków społecznych i polityki społecznej jako nauki i praktyki. Powstanie i rozwój polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych wiąże się z powstaniem i rozwojem prawa ubogich, rozwojem ubezpieczeń społecznych i systemu zabezpieczenia społecznego, w których niepełnosprawni stanowili grupę zagrożoną w swym bycie i pokrzywdzoną przez los (por. rozdz. I w tej części niniejszego opracowania). Wspomniany wcześniej W. Szubert pisze o polityce społecznej jako „[...] ważnej dziedzinie poczynań zmierzających do poprawy warunków życia i pracy [...], do zaspokajania potrzeb osób upośledzonych”, i dalej: „Przedmiotem zainteresowania polityki społecznej - pod kątem udzielania niezbędnej pomocy, są również kategorie osób znajdujące się w sytuacji szczególnej: osoby upośledzone fizycznie lub umysłowo od urodzenia [...]” (Szubert 1979, s. 36). Podobnie stwierdza A. Raj-kiewicz: „Problemy ludzi niepełnosprawnych stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania polityki społecznej. Zainteresowanie to wynika nie tylko z jej funkcji ochronnych w stosunku do ludzi, którym przysługuje prawo do pomocy publicznej, lecz także z bilansu potrzeb i dążeń ludzkich oraz gospodarczych, związanych z tak istotnym czynnikiem, jakim jest praca” (Rajkiewicz 1986, s. 16). Aleksander Hulek pisze o rehabilitacji inwalidów i innych osób z naruszoną sprawnością jako dziedzinie polityki społecznej o stale wzrastającym znaczeniu (Hulek 1979, s. 522).¹³

W literaturze wyodrębnia się politykę społeczną wobec osób niepełnosprawnych, przez którą rozumie się „[...] ogół działań podmiotów publicznych i organizacji pozarządowych, mających na celu wyrównywanie nieuzasadnionych różnic socjalnych, asekurowanie wobec ryzyk życiowych oraz tworzenie szans funkcjonowania osób niepełnosprawnych we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego umożliwiających ich pełną integrację ze społeczeństwem” (Kurzynowski 1996, s. 21). W kolejnych próbach modyfikacji tej definicji Adam Kurzynowski przez politykę społeczną wobec osób niepełnosprawnych rozumie „[...] ogół działań podmiotów publicznych i organizacji pozarządowych, mających na celu tworzenie ogólnych warunków pracy, bytu oraz funkcjonowania ¹³ A. Rajkiewicz wymienia rehabilitację inwalidów jako element systemu zabezpieczenia społecznego, obok: ochrony zdrowia, ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeń osobowych, pomocy (opieki) społecznej oraz uzupełniających świadczeń socjalnych, np. zakładu pracy (Zabezpieczenie społeczne, ubezpieczenia i uzupełniające świadczenia socjalne, w: A. Rajkiewicz, red., Polityka społeczna, PWE 1979, s. 432).

37