216 jpeg

¹ R Kru£nvm. M Obstleld. CTowoiur mi(d:ynarml<mv Teorio ipofityin T i. Watwwt 2001 SBN 978-*J-(l|.M8l4 0. <5 by WN PWN 2tHl?

200 CZĘŚĆ Teoria wymiany międzynarodowe)

Tc korzyści odnotowano także w przypadku Doliny Krzemowej, gdzie powszechny był zarówno szybki rozwój firm, jak i częste zmiany miejsca zatrudnienia przez pracowników. W cytowanym wyżej opracowaniu stwierdza się, że |cdna lokalizacja pozwala na łatwe zmiany pracodawców, na co wskazują słowa jednego z inżynierów: „nie było żadną katastrofą porzucenie pracy w piątek i zatrudnienie się gdzie indziej w poniedziałek {..-l- Nawet niekoniecznie trzeba było o tym powiedzieć' żonie. Po prostu w poniedziałek rano jechało się w innym kierunku"'*. 7. powodu tej elastyczności Dolina Krzemowa jest niezwykłe atrakcyjną lokalizacją zarówno dla wysoko wykwalifikowanych pracowników, jak i dla przedsiębiorstw, które ich zatrudniają.

Dyfuzja wiedzy

Stwierdzenie, żc w nowoczesnej gospodarce wiedza jest co najmniej rak samo ważna, jak inne czynniki produkcji, takie jak praca, kapitał i surowce, stało sic |uż komunałem. Dotyczy co zwłaszcza gałęzi o wysokim stopniu innowacyjności, w których kilkumiesięczne opóźnienie pod względem zaawansowania technik produkcji albo projektowania może postawić firmę w niekorzystnej sytuacji.

Skąd jednak bierze się fachowa wiedza, tak istotna dla uzyskania sukcesu w innowacyjnych gałęziach przemysłu? Przedsiębiorstwa mogą stworzyć zaplecze technologiczne przez własne badania i rozwój. Mogą też uczyć się od konkurentów, analizując ich produkty i - w niektórych przypadkach - rozkładając je na czynniki pierwsze i odtwarzając projekt i proces produkcji. Ważnym źródłem know Ikmv jest także nic formalna wymiana informacji i pomysłów na płaszczyźnie kontaktów osobistych. Nieformalna dyfuzja wiedzy jest najbardziej efektywna, kiedy przemysł jest skupiony na stosunkowo małym obszarze i w związku z tym pracownicy różnych przedsiębiorstw nawiązują prywatne kontakty i swobodnie dyskutują o sprawach technicznych.

Marshall tak opisał ten proces w tekście na temat dzielnicy, w której znajdowało się wiele firm z tc| samej gałęzi: „Tajemnice fachowe przestają być tajemnicami, unoszą się jak gdyby w atmosferze [...]. Dobra robota jest tu należycie doceniania, dodatnie 'trony wynalazków i ulepszeń w dziedzinie metod wytwórczych i ogólnej organizacji przedsiębiorstwa zostają szybko omówione. Jeśli jakiś człowiek poda jakąś ideę, to inni ją przejmują i dodają do niej własne pomysły i w ten sposób staje Się ona źródłem nowych dalszych idei”".

Pewien dziennikarz opisał, jak proces dyfuzji wiedzy działał podczas powstawania Doliny Krzemowej (i jednocześnie uzmysłowił świetnie to, jak wicie wiedzy fachowej wymaga istniejąca tam dziedzina przemysłu): „Każdego roku było jakieś miejsce, "Wagon Wheel', *ChczYvonnc«, *Ricky’s«_t czy •Roundhouso>. gd/ie członkowie tego dziwacznego bractwa, młodzi mężczyźni i kobiety ■/. przemysłu

¹¹ IbiJ., i. 15.

'¹ Alfred Mandull, Principies oj Ecortomits. (Micmillan, London 1920) Ijwzcklad polski: 'Zasady tkononoit, t. 1 i ), tłum, Ot Znamierowski, M Ant, Warszawa 1925-I92X],