338 jpeg

t Knitiittn. M ObMrdd. dawmiin>dŁ>naniJinra Tewio i/w/ifiAti T 1. Warszawa 200^{1 2}

IN 978-83-01-148I4-0.0 by WN PWN Jdll?

ROZDZIAŁ 9 Ekonomia polityczna i polityka handlowa 325

Modelowanie procesu politycznego

Wprawdzie ekonomiści czysto odwołują się do logiki działań zbiorowych, kiedy chcą wyjaśnić stosowanie pozornie irracjonalnej polityki handlowej, jednak o faktycznych metodach, przy użyciu których zorganizowane grupy interesu wpływają na politykę, mówi się tylko ogólnikowo. Ostatnio w coraz liczniejszych analizach ekonomicznych usiłuje się wypełnić tę Inkę przez konstruowanie uproszczonych modeli procesu politycznego'.

Punktem wyjścia tego typu analizy |cst sprawa oczywista: wprawdzie politycy mogą wygrywać wybory częściowo dlatego, że opowiadają się za popularnymi rozwiązaniami, ale jednak poważna kampania polityczna wymaga pieniędzy na reklamę, badania opinii publicznej itd. W interesie polityka może zatem być zajmowanie stanowiska sprzecznego z interesami typowego wyborcy, jeśli tylko otrzyma w zamian wystarczająco duże wsparcie finansowe. Dodatkowe fundusze mogą przynieść więcej głosów niż te. które stracono zajmując niepopularne stanowisko.

W najnowszych modelach ekonomii politycznej dotyczących polityki handlowci pojawia się zatem obraz swoistej licytacji, w trakcie której grupy interesu „kupują" decyzje polityczne przez oferowanie wsparcia finansowego poJ warunkiem, że rząd będzie prowadził określoną politykę. Politycy nic zlekceważą ogólnego dobrobytu społecznego, lecz będą skłonni poświęcić niewielką część dobrobytu wyborców w zamian za większe dofinansowanie kampanii wyborczej. W rezultacie dobrze zorganizowane grupy interesu czyli grupy, które potrafiły rozwiązać problem działa nia zbiorowego - będą w stanic doprowadzić do decyzji politycznych sprzyjających ich interesom kosztem ogółu społeczeństwa.

Kto podlega ochronie?

Spójrzmy na problem z praktycznego punktu widzenia. Które gałęzie przemysłu najczęściej chroni się przed zagraniczną konkurencją? Wiele krajów rozwijających się tradycyjnie chroni wiele gałęzi przemysłu przetwórczego. Polityka ta znana jest jako uprzemysłowienie antyimportowe². W rozdziale 10 przedyskutujemy cechy tej polityki i powody, dla których w ostatnich latach stała się ona mniej popularna. W krajach rozwiniętych zakres protekcjonizmu jest znacznie węższy: w rzeczywistości ochrona dotyczy głównie dwóch gałęzi: rolnictwa i przemysłu odzieżowego.

Rolnictwo. Obecnie w nowoczesnych gospodarkach nic ma wielu rolników - w Stanach Zjednoczonych rolnictwo zatrudnia tylko około 2% siły roboczej. Rolnicy są jednak często dobrze zorganizowaną i skuteczną politycznie grupą, która w wielu

1

Zol>. Gcnc Grossman, Fllunaii 1 Iclpman, ProtecHon for “AmetK-an Fomminc Roicw". wrccńcń IW4.J. 833-850.

2

W oryginale: import-mbuituling inJutlruiliznlhn, co dosłownie muov: „uprzemysłowienie zastępujące import". W lej kóąice termin len ilu moczymy jako „uprzemysłowienie antyimportowe² (przyp. tłum.).