241

Grupy krwi

Grupy krwi

12.2.1.

Konflikt serologiczny w układzie Rh

Konflikt serologiczny jest następstwem reakcji immunologicznej, jaka zachodzi między antygenami krwinek czerwonych płodu - RH(+) a przeciwciałami anty-Rh organizmu matki. Do rozwoju konfliktu może dojść, gdy matka o genotypie dd ma grupę krwi Rh(-), a płód o genotypie Dd Rh(+). Krwinki płodu przechodzące przez łożysko dostają się do krążenia matki stymulując powstawanie przeciwciał anty-Rh.

Organizm matki jest zdolny do odpowiedzi immunologicznej produkując immuno-globuliny (IgG), skierowane przeciwko antygenowi D płodu. Wysoki poziom przeciwciał anty-Rh w krążeniu matki niszczy erytrocyty płodu (ryc. 12.4).

Około 90% kobiet Rh(-) nie wytwarza przeciwciał w czasie pierwszej ciąży, jeżeli wcześniej nie miały przetoczenia krwi niezgodnej w zakresie Rh. Dziecko Rh(+) urodzone z takiej ciąży nie jest zazwyczaj zagrożone chorobą hemolityczną. Prawodopo-dobieństwo wystąpienia konfliktu serologicznego wzrasta w kolejnych ciążach. W celu zapobiegania wystąpienia tej choroby u noworodków każdej nieuczulonej kobiecie Rh(-), która rodzi dziecko Rh(+), należy podawać gamma-globulinę anty-Rh. Przeciwciała te reagują z erytrocytami płodu, które przedostały się do organizmu matki, zapobiegając wystąpieniu konfliktu serologicznego.

12.3.

Inne układy grupowe krwi

Wyodrębniono ponad 20 układów grupowych krwi w zależności od swoistych antygenów. Dziedziczą się one niezależnie od układu A BO i Rh.

12.3.1.

Układ grupowy MNSs

W 1927 r. Landsteiner i Levine wykryli w krwinkach czerwonych antygeny dziedzj/ czone niezależnie od antygenów A i B, które oznaczyli literami M i N. Antygeny te są kompleksem białek i kwasu sialowego.

W osoczu człowieka z reguły nie stwierdza się naturalnych przeciwciał anty-M i an-ty-N. Antygeny M i N występują w krwinkach w różnych kombinacjach i na tej podstawie można podzielić ludzi na 3 typy serologiczne: M, N i MN. Częstość występowania cech układu MN w populacji polskiej przedstawia tabela 12.4. Locus L genu M i N znajduje się w chromosomie 4.

Dziedziczenie antygenów M i N uwarunkowane jest kodominującą parą alleli L^M i L^N. Osoby o fenotypie M i N są homozygo-tami L^mL^m i L^NL^N, natomiast osoby o fenotypie MN są heterozygotami L^ML^N.

Odkryte przez Walsha i Montgomery’ego w 1947 r. antygeny S i s warunkują 3 serologiczne grupy krwi: S, Ss, s. Częstość występowania fenotypów układu Ss przedstawia tabela 12.5.

Tabela 12.4. Częstość fenotypowa układu MN Tabela 12.5. Częstość występowania fenotypów w populacji polskiej    układu Ss w populacji polskiej

Fenotyp	Częstość występowania w %
M	35
MN	49
N	16

Fenotyp	Częstość występowania w %
S	12
Ss	42
s	46

O ' /

241