388 jpeg

•»7X.RMI|.|-W4 0. O li) WN PWN 2<HI7

ROZDZIAŁ 10 Polityka handlowa w krajach rozwijających się J7S

Fakty na temat wzrostu w Azji

Według definicji Banku Światowego do HPAK zaliczają cię tr/y grupy krajów, w których „cud" gospodarczy rozpoczął się w różnych okresach. Pierwszym jest Japonia, gdzie szybki wzrost gospodarczy zaczął się niedługo po II wojnie światowej. Obecnie w Japonii dochód narodowy na mieszkańca jest porównywalny ze Stanami Zjednoczonymi i Europą Zachodnią. Zostawmy jednak doświadczenia Japonii na później, do rozdziału 11, który dotyczy handlu i polityki przemysłowej krajów rozwiniętych. W latach 60. szybki wzrost gospodarczy rozpoczął się w czterech mniejszych krajach azjatyckich, często nazywanych „tygrysami", czyli w Hongkongu, na Tajwanie, w Korei Południowej oraz w Singapurze^{1 2 3 4}. Pod koniec lar 70. i S0. dochód narodowy zaczął szybko wzrastać także w Malezji. Tajlandii, Indonezji i, w sposób najbardziej spektakularny, w Chinach.

Każda z tych grup krajów osiągnęła bardzo wysokie średnic stopy wzrostu. Od połowy lat 60. aż do kryzysu azjatyckiego w 1997 roku realny produkt krajowy brutto w gospodarkach „tygrysów" wzrastał średnio o .S-9% rocznic. Dla porównania, w tym samym okreste średnic tempo wzrostu w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej wyniosło tylko 2-.5%. Obecne stopy wzrostu gospodarek azjatyckich są na podobnym poziomic jak poprzednio, a Chiny odnotowują wzrost powyżej 10% rocznic (są jednak wątpliwości co do dokładności i wiarygodności chińskich statystyk).

Oprócz wysokich stóp wzrostu gospodarki HPAF mają kilka innych interesują cych cech: są otwarte na handel międzynarodowy, a stopień ich otwartości zwiększa się. Szybko rozwijające się gospodarki azjatyckie są w rzeczywistości znacznie bardziej nastawione na eksport niż inne kraje rozwijające się, zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej i Azji Południowej. Udział eksportu w produkcie narodowym brutto wielu krajów wscliodmoazjatyckich jes: bardzo duży - w przypadku Hongkongu i Singapuru przekracza 100% PKB. Jak to możliwe, że kraj eksportuje więcej, niż produkuje? Produkt narodowy brutto składa się z wartości dodanej w gospodarce, a nie z wartości całkowitej sprzedaży. Na przykład kiedy fabryka ubrań w Hongkongu szyje garnitur / materiałów wykonanych gdzieś indziej, PKB wzrasta tylko o różnicę między kosztem tkaniny a wartością garnituru, a nie o całkowitą cenę garnituru. Kiedy jednak garnitur ten zostanie wyeksportowany, całą jego wartość wlicza się do wartości eksportu. W nowoczesnym przemyśle wartość dodana na każdym etapie produkcji może być stosunkowo niewielka i dzięki temu wartość eksportu może łatwo przewyższyć wartość całkowitego produktu krajowego brutto.

1

Polityczny status dwóch z tych „tygrysów" jest raczej zagmatwany. I l>,r>j:k«r,g w czasie swojego

2

rozkwitu byl kolonią brytyjską, ale w l‘Z97 roku wrócił pod kontrolę chińską. Traktat oddający Hong

3

kong Chinom mówi, ie miatto lo zachowa 4woje instytucje ekonomiczne i społeczne, co znaczy, Ze

4

pozostanie gospodarką wolnorynkową, ale wielu obserwatorów zapalruic ssę na ty kwestię sceptycznie T.i|\van jest de fjeto krajem niepodległym, do którego praw domagają »ię Chiny, a kióry unika proklamowania twojej niepodległości, aby nie prowokować twojego potężnego sąsiada. Ilank światowy obchodzi tę kwestię, na trwając ten kraj pedantycznie „Tajwan, Chiny*.