401 jpeg

978-83-01-14814-0. <51>> WN PWN 2007

ROZDZIAŁ 11 Dylematy polityki handlowej 389

Niedoskonała konkurencja i strategiczna polityka handlowa

W latach 80. teoretycy skupili uwagę na nowej argumentacji na rzecz ukierunkowanego oddziaływania polityki rządu na przemysł. Początkowo podejście to zaproponowało dwoje ekonomistów z Uniwersytetu Kolumbia - Barbara Spencer i James Brander. Wskazali oni. że rodzajem zawodności rynku uzasadniającym ingerencję rządu jest brak doskonałej konkurencji. W niektórych gałęziach przemysłu konkuruje z.c sobą zaledwie kilka firm. Z powodu małej liczby firm założenia doskonałej konkurencji nic mają zastosowania. Pojawią się zwłaszcza nadzwyczajne zyski, a więc firmy będą osiągały zyski większe niż. te, jakie mogą przynieść inwestycje o podobnym stopniu ryzyka w innych dziedzinach gospodarki. Prawdopodobnie pojawi się również konkurencja międzynarodowa o przechwycenie tych zysków.

Spencer i Brander zauważyli, że w tym przypadku rząd w zasadzie może zmieniać „reguły gry”, aby przesunąć te nadzwyczajne zyski od firm zagranicznych do krajowych. W najprostszym przypadku subsydium dla krajowej firmy, zniechęcające zagranicznych konkurentów do inwestycji i produkcji, może sprawić, że wzrost zysków krajowej firmy przewyższy koszty subsydium. Zostawiając na boku skutki dla konsumentów - na przykład gdy firmy sprzedają tylko na zagranicznych rynkach - przechwycenie zysków od konkurentów zagranicznych będzie oznaczało, że subsydium podnosi dobrobyt krajowy kosztem reszty świata.

Analiza Brandcra-Spcnccr: przykład. Analizę Brandcra-Spenccr można przedstawić za pomocą prostego przykładu, w którym konkurują tylko dwie firmy, każda z innego kraju. Pamiętając, żc jakakolwiek zbieżność nazw jest jedynie przypadkowa, nazwijmy je Boeing i Airbus, a kraje ich pochodzenia Stanami Zjednoczonymi i Europą. Załóżmy, żc pojawia się nowy produkt - samolot pasażerski na 150 miejsc, który potrafią wytwarzać obie firmy. Załóżmy dla uproszczenia, żc firmy podejmują jedynie decyzję typu: tak lub me, czyli albo produkować samolot, albo nie.

Tabela 111 przedstawia macierz zysków obu firm w zależności od podjętych decyzji. (Podejście to jest podobne do zastosowanego w rozdziale 9 do badań interakcji w polityce handlowej między dwoma krajami). Każdy wiersz tabeli reprezentuje decyzje Boeinga, każda kolumna zaś decyzje Airbusa. W każdej „komórce” mamy dwie wartości: wartość w lewej dolnej części reprezentuje zyski Boeinga, a w prawej górnej - zyski Airbusa.

Tabela odzwierciedla następujące założenie: każda firma może osiągnąć zyski, jeżeli produkuje nowy model samolotu jako jedyna, lecz jeśli obie firmy zaangażują się w produkcję, obie będą ponosić straty. Która firma osiągnie zyski? Zależy i«> od tego, która z nich wykona pierwszy ruch. Załóżmy, że Boeing może lekko wysunąć się do przodu i ogłasza, że rozpoczyna produkcję samolotu, zanim zrobi to Airbus. W tej sytuacji Airbus nic ma motywacji do wejścia na rynek. Wynik gry będzie się znajdował w prawej górnej „komórce" tabeli, a Boeing osiągnie z.yski (równe 100).