rzeczownikowymi {pradziad), nie- zarówno z tematami nominalnymi, jak i werbalnymi (niedobry, niejeden, nieblisko, niewola, nienawidzić). Do naj-produktywniejsżych należą przedrostki bez-, po-, przed-, przeciw-, dalej poza-, pod-, przy2-, nad-, między-. Do najrzadziej pojawiających się jednostek należą: obce eks- (eksterytorialny), ekstra- (ekstramocny), im- (impersonalny), in- (indyferentny), para- (paramilitarny), proto- (protobutgarski), re- (refinansowy), sur- (surrealny) oraz rodzime co- (cogodzinny) i zewnątrz-(zewnątrzpochodny).
We współczesnym języku polskim dominują przymiotniki z rodzimymi przedrostkami. Wśród nich przeważają formacje zawierające prefiksy pełniące tę funkcję sekundarnie. Stopień produktywności poszczególnych prefiksów przymiotnikowych uzależniony jest od typu strukturalnego, który realizuje przymiotnik z tym prefiksem.
Ze względu na budowę przymiotniki prefiksalne można podzielić na dwie grupy: I. formacje zawierające korpus funkcjonujący jako samodzielna jednostka słownikowa (atypowy - typowy), II. formacje, których korpus nie występuje jako samodzielny przymiotnik. W grupie drugiej budowa korpusu jest podstawą do wyodrębnienia w niej sześciu dalszych typów przymiotników przedrostkowych (korpusem nazywa się tu tę część formacji przymiotnikowej, która pozostaje po wydzieleniu w niej przedrostka przymiotnikowego):
Grupa |
Typ | ||
I |
(1) |
P + |
atypowy |
(2) |
P + R„„„ + Sad, |
docelowy | |
(3) |
P + Rad| + Sa<li |
podłużny | |
11 |
(4) |
P + Rverb + Sadi |
śródlożny |
(5) |
P + Rs»b + Svcrb/adi |
orzęsiony | |
(6) |
p + R,di + s,crWadl |
ugrzeczniony | |
(7) |
P + Rvob + SvcrWadi |
oślizgany |
Podstawowe dla przymiotników prefiksalnych są typy (1) i (2). Dominują one liczebnie nad pozostałymi.
Udział prefiksów w budowie poszczególnych typów kształtuje się następująco: w typie (1) występują zarówno przedrostki obce, jak i rodzime. Z rodzimych częstsze są prymarne niż sekundame. W pozostałych typach w charakterze P występują segmenty pełniące tę funkcję wtórnie. Typ (2) różni się od pozostałych z grupy II tym, że występują tu wszystkie prymarne sufiksy przymiotnikowe. Trzeci i czwarty typ budowy poświadczony jest przykładami z sufiksem -ny. W pozostałych występują sufiksy pełniące funkcję sufiksów przymiotnikowych sekundarnie. Różnią się charakterem podstawy: w typie (5) jest nią rzeczownik, w typie (6) - przymiotnik, w ostatnim - czasownik.
Najliczniejszą grupę stanowią prefiksy wchodzące w strukturę P + R.,dr Niemal o połowę mniejsza jest grupa przedrostków realizująca typ P + Rsub + Sa(b. W pozostałych typach występują pojedyncze morfemy przedrostkowe.
611