80

FACJE METAMORFICZN

Termin facja wywodzi się z łaciny (facies) oznaczając twarz lub wygląd. Facja określa różne cechy skały będące odbiciem warunków jej powstawania. Do jednej facji należą takie skały, które przy identycznym składzie chemicznym wykazują taki sam skład mineralny, zaś zmiany w składzie chemicznym prowadzą do zmian zespołów mineralnych według ściśle określonych reguł. Oznacza to, że podczas przeobrażeń zachodzących w danych warunkach fizykochemicznych, z utworów zbudowanych z różnych minerałów ale wykazujących identyczny skład chemiczny, utworzą się skały metamorficzne odznaczające się zarówno identycznym składem chemicznym jak i mineralnym. Do tej samej facji zalicza się również skały charakteryzujące się odmiennym składem chemicznym co skutkuje utworzeniem się w nich odmiennych, lecz typowych dla danych zakresów ciśnień i temperatur, zespołów mineralnych.

Do jednej facji metamorficznej należą skały, które odznaczają się trwałymi w danym przedziale ciśnień i temperatur zespołami mineralnymi. Facje metamorficzne wyróżniane są zarówno w ramach metamorfizmu regionalnego jak i kontaktowego. Pierwsze z nich obejmują zespoły mineralne trwałe w kolejnych przedziałach, stopniowo wzrastających ciśnień i temperatur. Najczęściej wyróżniane są następujące facje metamorfizmu regionalnego: zeolitowa, zieleńcowa, epidotowo-amfibolitowa, granulitowa i eklogitowa. Facje metamorfizmu kontaktowego wiążą się głównie ze wzrostem temperatury. Są to: facja piroksenowo-hornfelsowa oraz facja sanidynitowa. Szczególny charakter ma facja glaukofanowa, która obejmuje skały oraz występujące w ich obrębie trwałe zespoły mineralne, tworzące się w warunkach bardzo wysokich ciśnień i stosunkowo niskich temperatur. Utwory takie powstają najczęściej w strefach subdukcji, czyli w miejscach podsuwania się litosfery oceanicznej pod skorupę kontynentalną.