AL270986

Księga XIX - Rozdział XVI 783

stall zachowani (po łac. servabantur\ stawali się sługami {seri//), tak zwani od słowa srrvarr (zachować). A I to też nie Jest bez winy grzechu. Bo nawet gdy się sprawiedliwą toczy wojnę, przeciwna strona walczy o grzech t wszelkie zwycięstwo, gdy się ono nawet złym przydarzy, poniża tych, co są z wyroku Bożego zwyciężeni, bądź dla Ich poprawy, bądź dla ukarania. Świadkiem tego Daniel, mąż Boży, gdy w niewoli zostając grzechy swoje I grzechy narodu swego wyznaje przed Bogiem ²⁷ I z żalem pobożnym oświadcza. Iż one to są przyczyną tej właśnie niewoli. Pierwsza zatem przyczyna niewoli to grzech, sprawiający, by człowiek człowiekowi podlegał, skrępowaną mając wolność osobistą. A to się nie inaczej dzieje, jeno z wyroku Boga, u którego nie masz nieprawości i który wie, jakie ma komu kary naznaczać, stosownie do winy grzeszących. Jako zaś Pan najwyższy mówi: „Każdy, któty czyni grzech, sługą jest grzechu” ²⁸ i przez to wielu wprawdzie bogobojnych służy panom niecnym, ale jednak nie wolnym: „Abowiem od kogo ktoś test zwycifżon, temu i sługą jest oddany."** Szczęśliwsze jest zaiste służenie człowiekowi, niż służenie pożądliwości, gdyż ta z najdzikszym tyrańsrwem pustoszy serca ludzkie, jak np., że inne pominę, sama pożądliwość panowania. W owym zaś porządku pokoju, gdy jedni drugich słuchać mają, o tyle ludziom pożyteczna jest pokora służących, o ile szkodliwa pycha panujących. Z natury samej, w której Bóg człowieka stworzył, nikt nic jest sługą drugiego człowieka, ani też sługą grzechu. Ale nawet i niewolnictwo, choć jest za karę, tym ślę prawem rządzi, które nakazuje zachowywać przyrodzony porządek, a zakazuje go burzyć. Bo gdyby nie było przeciw temu prawu wykroczenia, nie byłoby czego karać niewolą karną. Przeto Apostoł upomina sługi, aby poddani byli panom swoim ³⁰ i aby im szczerze z dobrej woli służyli: mianowicie, gdy nic mogą być przez panów wolnością obdarzeni, aby sami swoje niewolnictwo wolnym niejako uczynili, służąc nie w pełnym wybiegów strachu, lecz ze szczerą życzliwością, dopóki nie minie na świecie wszelka nieprawość i nie będzie zniesione wszelkie panowanie i władza ludzka, a Bóg będzie wszystkim we wszystkich.

Rozdział XVI

O dobroczynnym prawie rządzenia.

Wobec tego święci ojcowie nasi, chociaż mieli sługi, to jednak urządzili pokój domowy, iż co do dóbr doczesnych inne było stanowisko dzieci, a inne sług, ale w tym, co się dotyczyło chwały Bożej, skąd wypływa nadzieja dóbr wiecznych, z równą miłością troszczono się o wszystkich członków całego domu. Tak dalece wymaga tego przyrodzony porządek, że nazwa

ⁿ lltfi.93.

*    Jan tt.34.

*    2. Piotr. 2.19.