Praca mięśni
- praca mięśni polega na tym, że ich siła pokonuje jakiś opór, co nie oznacza, że zostanie wykonany ruch (praca wykonywana w czasie stania na baczność jest znaczna)
- aby ruch mógł dojść do skutku wymaga działania pewnych sił
Odmiany pracy mięśniowej:
1. Tonus - właściwość wszystkich mięśni poprzecznie prążkowanych, które cały czas wykonują pewną pracę; ciągły lekki skurcz włókien mięśniowych bez wywoływania ruchu wynikający ze stałego przepływu impulsów przez nerwy do mięśnia; jest różny w różnych mięśniach i w różnych stanach zdrowia fizycznego i psychicznego
2. Praca koncentryczna (pozytywna) - najczęstsza forma pracy; zbliża przyczepy kurczących się mięśni do siebie; jest to jedyny rodzaj pracy odpowiadającej formule: praca równa się sile pomnożonej przez odległość (tylko skracanie się mięśnia i wynikający stąd ruch na pewnym dystansie jest pracą); podczas pracy koncentrycznej zużycie tlenu jest dużo większe w porównaniu z pracą ekscentryczną
3. Praca ekscentryczna (negatywna)- oddala przyczepy mięśni; w ten sposób włókna mięśniowe wydłużają się gdy kontrolują ruch kończyny - przeciwstawiając się sile która je rozciąga (grawitacji)
4. Praca statyczna- mięsnie nie powodują widocznego ruchu, lecz kończyna jest utrzymywana w określonej pozycji ustalonej w wyniku skurczu mięśnia, ale bez zbliżania i oddalania się ich przyczepów; w odróżnieniu od tonusu praca statyczna znajduje się pod kontrolą świadomości
- kąt przyłożenia ścięgna mięśnia do jego dźwigni (kąt działania mięśnia) nie jest stały, zwiększa się ze wzrostem zgięcia, lecz napięcie mięśnia maleje szybciej przy jego skracaniu i dlatego pozycja wyprostna, zbliżona do naturalnej długości jest najbardziej korzystna do rozwijania siły mięśnia
- naturalnymi warunkami do zwiększania kąta działania mięśnia bez zmniejszenia jego długości są np. istnienie rzepki w przebiegu m. czworogłowego uda lub wystawanie kłykci kości udowej mięśni tylnych uda
Morfologiczna adaptacja mięśnia
- anatomiczna budowa mięśni wskazuje, czy jest on zbudowany dla siły czy dla szybkości, natomiast jego praca zależy od jego masy
- gdy dwa mięśnie o tej samej objętości z których jedne składa się z nielicznych, ale długich włókien (np. mięsień krawiecki), a drugi z włókien liczniejszych, ale krótszych (np. m. brzuchaty łydki) kurczą się występuje wyraźna różnica w sile i w wysokości podnoszenia przez nie jakiegoś ciężaru; obydwa mięśnie wykonują tę samą pracę pod warunkiem, że mają jednakową objętość (praca= siła odległość)
Warunki niezbędne do odpowiedniej siły lub szybkości:
1. anatomiczna budowa mięśnia:
a) dla siły- włókna są krótkie, liczne, o układzie pierzastym
b) dla szybkości- włókna są długie i mniej liczne, o układzie równoległym (wrzecionowatym)
2. dźwignia mięśnia:
a) dla siły - przyczepy w większej odległości od osi ruchu
b) dla szybkości- przyczepy w bliższej odległości, krótsze ramię dźwigni
. | ||||