Wydzielone kwasy tłuszczowe po ogrzaniu do wrzenia zbierają się na powierzchni roztworu i po oziębieniu tworzą „plaster”. Kwasy te są nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczają się jedynie w alkoholu, eterze, chloroformie
Odczynniki: mydło (otrzymane w reakcji zmydlaniaO papierki lakmusowe H2SO4 stężony
Do probówki nalać około 3 ml mydła, zakwasić go (wobec papierka lakmusowego) stężonym kwasem siarkowym. Po ogrzaniu na powierzchni tworzy się warstwa wytrąconych kwasów tłuszczowych, która po oziębieniu krzepnie.
działanie emulgujące mydeł
Zasada: mydlą zawierają w swej cząsteczce grupę hydrofobową ( łańcuch węglowodorowy), nie mającą powinowactwa do wody i rozpuszczają się w tłuszczach oraz grupą hydrofilową (grupa karboksylowa — COOH) łatwo rozpuszczalną w wodzie. Mydła w roztworze umieszczają się na granicy fazy wodnej i tłuszczowej, przy czym ich dysocjowane grupy COOH, naładowane ujemnie łączą się z wodą, a grupy hydrofobowe rozpuszczają się w kuleczkach tłuszczu. W wyniku tego zostaje zniesiona granica faz, poszczególne kuleczki tłuszczu nie łączą się z sobą i powstaje emulsja tłuszczowa. Emulsja jest formą cieczy złożonej z dwu, nie mieszających się z sobą faz rozproszonej i rozpraszającej.
Odczynniki: mydło (otrzymane w reakcji zmydlania) olej
h2o
Do probówki wlać 1 ml oleju a następnie dodać 5 ml wody i 1 ml mydła. Po wytrząśnięciu w probówce tworzy się trwała emulsja tłuszczowa. Do drugiej probówki wlać 1 ml oleju i tylko 5 ml wody a następnie mocno wytrząsnąć . Utworzy się nietrwała emulsja tłuszczowa.
Zasada: podwójne wiązania nienasyconych kwasów tłuszczowych nadają im specyficzne cechy chemiczne. W miejscach „nienasycenia” kwasy tłuszczowe przyłączają łatwo atomy wodoru, tlenu i innych pierwiastków , np., chlorowców ulegając przy tym przekształceniu w pochodne kwasów nienasyconych. Specjalne znaczenie ma przyłączenie J>, ponieważ reakcja jodowania jest kryterium jakościowej charakterystyki lipidów. Reakcja ta pozwala na oznaczenie liczby wiązań podwójnych w lipidach i kwasach tłuszczowych.
CH,(OH,)„ - C1I=CH(CH,)„, COOH + J, -> CHąCH.,),,- CH- CII - (CHjMCOOH
J J
kwas tłuszczowy kwas cl wuj odo tłuszczo wy
Reakcja powyższa została wykorzystana w próbie Ilubla, w której w obecności chlorku rtęciowego HgCb następuje przyłączenie jodu w miejscu podwójnego wiązania kwasu
tłuszczowego. Po dodaniu do kwasu tłuszczowego roztworu Hiibla I (alkoholowy roztwór jodu), roztwór zabarwia się na kolor brunatno-brązowy. Pod wpływem roztworu Hiibla II (alkoholowy roztwór HgCb) następuje wbudowanie jodu w cząsteczkę kwasów tłuszczowych i mieszanina odbarwia się.
Odczynniki: oliwa
odczynnik Hiibla I (2,6% alkoholowy roztwór jodu) odczynnik Hiibla 11 (3% alkoholowy roztwór HgCb)
Do 2 ml oliwy dodać kroplami odczynnik Hiibla I. Roztwór zabarwia się na kolor brunatno-brązowy. Następnie wkropić odczynnik Hiibla II. Następuje odbarwienie roztworu.
32