Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną3

Mity i stereotypy myślowe o niepełnosprawnych intelektualnie...

t mych przejawów dyskryminacji. Bywają usprawiedliwieniem różnorodnych e ałań prześladowczych, nierzadko agresywnych.

Podobną rolę w funkcjonowaniu społecznym spełnia stereotyp. Tak jak :: ecie „mit”, „stereotyp” pochodzi z języka greckiego i oznacza „coś szablono-»ago, oklepanego, utartego” (Skorupka i in„ 1969, s. 777). Jest to zatem panująca w danej grupie opinia oparta na niesprawdzonych danych, a więc na anegdo-ich. pogłoskach.

W rozumieniu nauk społecznych, stereotypy są to uproszczone przekonania ■wyobrażenia, oczekiwania) o wyraźnych konotacjach emocjonalnych i ocenia-jŁcych, podzielane przez członków grupy lub społeczności, wyrażane na sposób * : "halny, obrazowy lub symboliczny. Oparte są raczej na różnych formach przełazu społecznego niż na bezpośrednim doświadczeniu jej członków. Dotyczą d statecznie ważnej dla tej społeczności „klasy obiektów” ujmowanej global-i a cechującej się dużą sztywnością i odpornością na zmiany. Mówiąc o steli:: typach, często ma się na myśli typowe i uproszczone przekonania członków ^cnej grupy w odniesieniu do osób zaliczanych do innej — „obcej grupy” (tzw. ic erostereotyp). Te ostatnie przeciwstawia się czasem autostereotypom, czyli ' rowyrn przekonaniom, podzielanym przez członków danej grupy, na własny «=nat.

Przyjmuje się, że pojęcie stereotypu wprowadził do nauk społecznych ame-’ --ański dziennikarz Walter Lippmann w pracy Public Option w 1922 roku. T erdził on, że są one obrazami w naszych głowach przedstawiającymi ludzi l mych grup. Obrazy te są tworzone przez kulturę i służą nadawaniu znaczenia Łc -.owaniom innych ludzi (Schneider, 1999).

Należałoby zadać sobie pytanie: skąd biorą się stereotypy i czemu zawdzięcza swoją żywotność? Kwestiom tym poświęcono mnóstwo badań. Sformuło-wiele specyficznych propozycji interpretacji, najczęściej odwołujących do wyjaśnień eksponujących rolę czynników poznawczych. Jednym z tren-jest poszukiwanie niejako obiektywnych uwarunkowań i eksponowanie roli łiktów interesów. W ramach drugiego, podkreśla się uniwersalność tenden-dzielenia ludzi na „swoich” i „obcych” oraz równie głęboko tkwiącą w na-re ludzkiej tendencję preferowania własnej grupy i dyskryminowania obcych, adto stereotypy dotyczące innych pomagają budować własną tożsamość, stctny sposób przyczyniając się do integracji i identyfikacji z własną grupą. Istnieją mity i stereotypy dotyczące różnych ludzi, ras, wyznań, a także osób :egających od ogólnie przyjętej normy w danym środowisku społecznym czy irowym. Wśród nich są także osoby z upośledzeniem umysłowym. Często ">.ejonują obiegowe mity i stereotypy dotyczące tych osób i ich funkcjonowa-. raz bywają one niestety bardzo krzywdzące. Dlatego istnieje konieczność "aj o mienia społeczeństwa z problematyką upośledzenia umysłowego i osób dotkniętych.