iMiji stężenie piqwniu, rujnujące wzrost organizmu testowego w podtazu stałym, określa minimalne stężenie hamujące (Rys. V-7).
Stężenie użytkowe preparatów dezynfekcyjnych wyznacza się metodą nośnikową. W tym celu na nośniki, np. cyłinderki wykonano z tworzyw sztucznych lab ze stali kwasoodporaej, nanoszone są organizmy testowe. Po wysuszeniu nośników oplaszczonych zawiesiną drobnoustrojów umieszcza się je w probówkach zawierających różne stężenia preparatu dezynfekcyjnego. Po określonym czasie ekspozycji nośniki przenosi się do roztworu inaktywąjącego działanie preparatu dezynfekcyjnego, a następnie do płynnej pożywki i inkub uje się przez 48 godzin w temperaturze optymalnej dla badanego szczepu.
Sajmruc/itc stężenie preparatu dezynfekcyjnego, przy którym nic obserwuje się wzrostu drobnoustroju w stosowanych warunkach hodowli, informuje, jakie jest stężenie użytkowe badanego preparatu.
6.5. Promieniowanie UV i gamma
Wśród znanych fizycznych metod dezynfekcji praktyczne zastosowanie znajduje promieniowanie ultrafioletowe (UV) wytwarzane w niskociśnieniowych lampach rtęciowych. Właściwości bójcze wykazuje głównie promieniowanie o długości fali od 240 do 280 run.
Promieniowanie UV działa kolnie na formy wegetatywne i przctrwalnc drobnoustrojów. Jednak najbardziej wrażliwe są wegetatywne formy mikroorganizmów z logarytmicznej fazy wzrostu. Natomiast spory bakteryjne w stanie uśpienia są mniej wrażliwe. Ich oporność maleje w czasie kiełkowania. Bardzo dużą oporność wykazują zarodniki pleśni. £ą niekiedy kilka tysięcy razy mniej, wrażliwe niż formy wegetatywne bakterii.
Oporność drobnoustrojów na działanie UV charakteryzowana jest na podstawie dawki naświetlania D:
D“E*t [V-2]
gdzie; D - dawka naświetlania UV [mJ/cm1],
E - natężenie światła UV (nW /cm*], i - czas naświetlania (s).
Skuteczność działania promieni UV zalety od intensywności promieniowania oraz czasu naświetlania.
Ioml
» 2n{
. . ----------- V|| l<i>s»vill J IHHUCDDC) Óo U
90% ilości określonych drobnoustrojów. Dla bakterii D(» wynosi t-lo
V "EŁ w
O » o ffS
dla drożdży 2-100 mJ/cm1, dla grzybów 5-150 mJ/cm1, a dla glonówyBB 600 mJ/cm1. Dawka promieniowania UV wymagana do zabicia 99,9% komóie* Escherlchla coli "wynosi 12 mJ/cm1, przctrwalników Baclllus subnlls <10 mJ/cm1, n konidiów Aspergillus nlger o2 600 mJ/cm1. Praktycznie przyjmuje się. te większość wegetatywnych form bakterii ginie przy zastosowaniu dawki promieniowania UV równej 10 mJ/cm1.
Składnikami komórki silnie pochłaniającymi promienie ultrafioletowe są zasady purynowc i pirymidynow^^^aminokyyy aromatyczne białek.
i cytozyny lub hydratacja cytozyny. Zmiany te mogą wywołać mutacje, polegające na błędnym podstawieniu zasad w czasie replikacji DNA albo całkowicie zatrzymać rcplikację DNA, co powoduje śmierć komórkflSkutki działania UV zaleto nic tylko od. dawki promieniowania, ale także od stanu fiyjolngiczncgo-jnikroorgnnizmu i warunków, jakie występują bezpośrednio po na^wiftlaniu. Drobnoustroje naświetlone promieniami Uv mogą naprawiać uszkodzenia DNA na drodze fotorcaktywacji (reperacja świetlna) i reperacji ciemnej.
Promieniowanie UV nic nu zdolności przenikania przez gęste ośrodki, stąd znajduje zastosowanie do wyjaławiania dostępnych powierzchni, takich jak ściany i sumy w komorach chlodniczYtb_cży gładkich powierzchni produkcyjnych. Ponadto stosowane jest do dezynfekcji poudcUj^ m in w pomieszczeniach do ascptycznego przygotowania leków, w salach zabiegowych, w laboratoriach mikrobiologicznych, a także do dezynfekcji wody stosowanej w przemyśle spożywczym.(zakłady piwowarskie, rozlewnie napojów) Należy nadmienić, że promieniami UV nie można traktować, m in. piwa, soków owocowych i mleka, ponieważ powodują zmianę smaku oraz barwy tych produktów.
Skuteczność dezynfekcyjna promieniowania UV zależy od.
- "stopnia zanieczyszczenia powietrza cząstkami mechanicznymi - gęste ośro
dki są nieprzepuszczalne dla promieni UV,
- objętości napromienianego powietrza - drobnoustroje znajdujące się w odległości powyżej 3 m od źródła promieniowania nie są już narażone na działanie promieniowania,
intensywności ruchu powietrza • cyrkulacja wpływa dodatnio na skuteczność dezynfekcji,
401