DSC06559

Złoża węgli 271

Złoża węgli 271

Zagłębia węglowe: 1 - Kushiro; 2 - Dżoban; 3 - Ubje-Motojama; 4 - Hi-dżcn-Takashima; 5 — Sacito; 6 — Macusima; 7 - Amakusa; 8 — Miikje; 9 — Nagasima; 10 — Nakanosima

Rys. 11.6. Rozmieszczenie złóż węgli na pobrzeżu Japonii Źródło: RUhle na podstawie różnych źródeł.

W jednym tylko złożu Kushiro, położonym na południowym wybrzeżu, eksploatuje się węgiel licznymi chodnikami spod dna morskiego. Węgiel tego złoża zawiera do 45% składników lotnych, a wartość opałowa wynosi około 7500 cal/kg, przy zawartości 4-7% popiołu. Na największej wyspie Japonii Honsiu znane są dwa zagłębia węglowe. Pierwsze z nich to od dawna eksploatowane złoże Ożoban, na wschodnim wybrzeżu, oraz później odkryte złoże Ubje--Motojama. Złoże Dżoban ma około 80 km długości i około 12 km szerokości, przy czym wschodnia jego część znajduje się głęboko pod dnem Oceanu Spokojnego. Większość kopalń rozmieszczona jest tu wzdłuż brzegu, a chodniki sięgają w głąb dna. Podłoże serii węglonośnej stanowią zlepieńce i piaskowce trzeciorzędowe. Pokłady węglonośne — płytkowodne osady morskie - dzielą się na trzy serie: dolną

—    dolnomioceńsko-oligoceńską, środkową

—    środkowomioceńską i górną — plioceńską. Główne pokłady węglonośne znajdują się w dolnej serii, w której eksploatuje się 4 warstwy, o miąższości do 2 m węgla. Są to przeważnie węgle brunatne o około 45% części lotnych, 12% popiołu i wartości cieplnej węgla 6000 cal/kg. Złoże Ubje-Motojama eksploatowane jest w znacznej części pod dnem morskim, w głąb którego chodniki sięgają na odległość 7 km. Węgle występują wśród mezozoicznych łupków, wapieni i zlepieńców. Zawierają one do 45% części lotnych, przy wartości cieplnej 5500 cal/kg i około 15% popiołu. Seria produktywna złoża Ubje-Motojama ma 6 pokładów węgla półantracytowego,

0    miąższości od 0,5 do 4,0 m. Najwięcej złóż węgla występuje na południowej wyspie Kiusiu

1    mniejszych wysepkach w jej sąsiedztwie. Złoże na wyspie Hidżen położone jest w pobliżu portu Karasu i rejonu Saga, gdzie występują duże pokłady węgla (około 50 pokładów) o niewielkiej miąższości (0,5-0,9 m). Węgle charakteryzują się wartością cieplną około 6500 cal/kg i zawierają dużą ilość popiołu. Z dalszych złóż wyspy Kiusiu wyróżnić można złoże Karasu, wieku eoceńsko--oligoceńskicgo, silnie zdyslokowane, z licznymi warstwami andezytów i bazaltów. W rejonie na południowy wschód od Nagasaki, na niewielkich wyspach, założone są liczne kopalnie eksploatujące w znacznej części węgle dolnomioceńskie złóż podmorskich, o ogólnej nazwie Takashima. Dość duży obszar węglonośny znajduje się w rejonie wysepki Sahito, Macusima oraz wyspy Amakusa, gdzie występuje węgiel typu półant

racytowego. Złoże Miikje, w rejonie bardzo uprzemysłowionym Tikucho, położone w środkowej części wyspy Kiusiu nad zatoką Simabara, znajduje się w silnie tektonicznie zdyslokowanym terenie. Istniejące rowy wypełniają utwory paleo-genu, składające się z wapieni, zlepieńców i łupków z pokładami węgla. Seria węglonośna, o miąższości 1500-2500 m, ma do 8 pokładów węgla osiągającego do 2,5 m grubości. Pokłady węgla są pocięte dyslokacjami, sfałdowane i poprzerywane intruzjami skał wulkanicznych, na kontakcie z którymi węgiel przekształcił się w koks. Na ogół są to węgle bitumiczne, zawierające do 45% części lotnych, o wartości cieplnej wynoszącej 7000-8000 cal/kg i ilości popiołu - 4%. Poza wyszczególnionymi złożami istnieje jeszcze kilka innych złóż prowadzących eksploatację podmorską, np. złoże Nagashima na południowo-wschodnim wybrzeżu wyspy Honsiu, lub złoże Nakanosima, położone w pobliżu wysepki Oki na zachód od Honsiu. Według danych statystycznych, w latach 1900-1994 wydobycie węgla w Japonii osiągnęło około 8 min t rocznie.

Największe złoża węgli znajdują się we wschodniej części Australii, w prowincji Nowej Południowej Walii. Są to węgle permskie (górna część formacji Korroo) i częściowo kurbońskie. W dolnej części złóż, wśród osadów morskich, występują węgle, których miąższość w pokładzie Cla-