4
fizycznym, jeżeli w czasie zjawiska nie powstają nowe substancje, nie tworzą się nowe rodzaje materii. Jeżeli natomiast w wyniku zjawiska powstają nowe substancje o zupełnie innych właściwościach mówimy, że zaszła reakcja chemiczna /zjawisko chemiczne/. Gdy ciała zmieniają jedynie swój kształt lub po* łożenie, np* podczas kucia, toczenia i innych rodzajów obrób* ki, mamy do czynienia ze zjawiskami fizycznymi.
Falenie się ciał, rdzewienie żelaza, korozja innych metali są przykładami reakcji chemicznych i polegają na łączeniu się tych ciał z tlenem. W wyniku spalania powstają związki chemiczne zwane ogólnie tlenkami. Spalanie zachodzi gwałtownie w obecności czystego tlenu, ale odbywa się również bardziej po* woli w atmosferze powietrza. Powietrze jest bowiem mieszaniną azotu i tlenu o zawartości około 21% tlenu i ?8% azotu, Zawiera poza tym pewne ilości gazów zwanych szlachetnymi, pary wodnej, dwutlenku węgla i innych domieszek.
2. OSdOCB WIADOMOŚCI 0 METALACH
Pierwiastki chemiczne dzielą się na dwie zasadnicze grupy - metale i niemetale.
Metale różnią się od niemetali zarówno własnościami fizycznymi, jak i chemicznymi.
Do najważniejszych własności fizycznych metali odróżniających je od niemetali należą:
1. Charakterystyczny połysk metaliczny,
2. charakterystyczny kolor * wszystkie pierwiastki metali* czne są kolom srebrzystóbiałego, z wyjątkiem czerwono* złoolstej miedzi i żółtego złota. Stopy metali mają oczy* wiście zabarwienie zależne od ich składników, np. mosiądz tj. stop miedzi z cynkiem, ma kolor żółty lub złocisty, zależnie od procentowej zawartości cynku. W stanie spro* szkowanym metale /większość/ mają kolor czarny,
3. charakterystyczny dźwięk metaliczny - niektóre metale, jak np. ołów, ęą wyjątkiem.
4. dobra przewodność ciepła - najlepszymi przewodnikami są srebro i miedź,
5. dobra przewodność elektryczności - najlepiej przewodzą ją srebro i miedź. Opór, jaki stawiają przejściu prądu elektrycznego, rośnie przy podgrzewaniu.
Na tej zasadzie zbudowane są pirometry /termometry/ elektryczne stosowane do mierzenia wysokich temperatur,
6. budowa wewnętrzna krystaliczna,
7* podatność do obróbki plastycznej, jak kucie, walcowanie /blacha, szyny, kształtowniki/, ciągnienie /drut, rury/ i tłoczenie /naczynia, wyroby z blacJby/.
Metale mają przy tym dużą wytrzymałość i nadają się do obróbki.
Pod względem chemicznym metale różnią się od niemetali rym, że tlenki niemetali połączone z wodą tworzą kwasy, a tlenki metali z wodą tworzą zasady.
Tabele wybranych pierwiastków Metale
Ip. |
Pierwiastek |
Symbol chemi- czny |
Masa właściwa g/cm^ |
temperatura topnie-nła o |
1 |
5 |
y |
4 |
■“5 |
1 |
Żelazo |
Fe |
7,9 |
1528 |
2 |
Mangan |
Mn |
7,4 |
1260 |
3 |
Miedź |
Cu |
9,9 |
1083 |
4 |
Cyna |
Sn |
8,3 |
232 |
5 |
Cynk |
Zn |
7,1 |
419 |
6 |
Ołów |
Ib |
11.5 |
327 |
7 |
Antymon |
Sb |
6,6 |
630 |
8 |
kadm |
Cd |
0,6 |
321 |
9 |
Aluminium |
Al |
2,7 |
660 |
10 |
Magnez |
Mg |
1,7 |
650 I |