DSCN0385

62

Podobne właściwości ma polietylen produkowany z etylenu /etylen otrzymywany jest z gazu ziemnego albo z ropy nafto* wej/.

2. Tworzywa termoutwardzalne

a.    Bakelit, czyli żywicę fenolową, otrzymuje się z fenolu /karbolu/ lub krezolu i formaliny /formaldehydu/ • Żywica bakelitowa w pierwszej swej postaci jest podobna z wyglądu do kalafonii, rozpuszcza się w spirytusie; nadaje się do wyrobu lakierów i klejów. Podgrzana do temperatury około 160°C staje się twarda i nierozpuszczalna, co wykorzystuje się do formowania, które polega na prasowaniu na gorąco. Jako wypełniacze do tłoczywa /proszku/ bakelitowego używane są: mączka drzewna, tkaniny /tekstolit - masa bakelitowa z wypełniaczem tekstylnym stosowana jest m.in. na cichobieżne koła zębate i inne części maszyn/, papier /getinaks lub gumoid/.

Wyroby bakelitowe produkowane są zawsze w kolorach ciemnych. Właściwości izolacyjne bakelitu są dobre, a cena niezbyt wyfo-ka - dlatego jest on stosowany do urządzeh elektrycznych,sprzętu elektrycznego, na skrzynki do radioodbiorników, wyroby galanteryjne, spoiwa do ściernic, kleje do drewna /sklejki wodoodporne/ itp.

b.    Żywica mocznikowa, otrzymywana z mocznika i formaldehydu, używana jest na wyroby galanteryjne /możliwość otrzymywania jasnych kolorów w odróżnieniu od bakelitu/, kleje /np. klej wodoodporny do drewna, tzw. kaurit/, masy izolacyjne piankowe /iporka/ itp. Podobne właściwości ma żywica melaminowa, otrzymywana z me lam lny i formaldehydu /formaliny/* ,

18. PAKLWA. SMAKI I CHŁODZIWA

A. Paliwa dzielimy na naturalne i sztuczne oraz pod wzglę-dem stanu skupienia na stałe, ciekłe i lotne.

Głównymi składnikami chemicznymi każdego paliwa są węgiel i wodór. Wartością opałową paliwa nazywamy ilość ciepła /w kcal/t którą otrzymujemy przy zupełnym spaleniu 1 kg paliwa stałego liib ciekłego, albo 1 paliwa gazowe go • Do paliw stałych naturalnych zaliczany węgiel kamienny, brunatny, torf i drewno*

Do paliw ciekłych naturalnych - ropę naftową a do gazowych -gaz ziemny. Do paliw sztucznych należy: koks, węgiel drzewny, nafta, benzyna, spirytus, gaz miejski, koksowniczy, acetylen itp*

Węgiel kamienny jest najbardziej rozpowszechniorym paliwem* Jego wartość opałowa wynosi do 7500 kcal z 1 kg. Jest on głównym bogactwem energetycznym Polski. Duże znaczenie ma również węgiel brunatny o wartości opałowej do 5000 kcal z 1 kg. Ropa naftowa występuje u nas w małej ilości, ale sprowadzana jest Rurociągiem Przyjaźni z ZSRR, przerabiana w rafineriach i zakładach chemicznych, głównie w płockiej "Petrochemii"• Dzięki dużym zasobom paliw stałych, dostawom radzieckim ropy oraz dzię-ki produkcji ciekłych paliw syntetycznych z wfgla, sytuacja energetyczna Polski jest stosunkowo pomyślna. Najważniejszym destylatem ropy naftowej jest benzyna o wartości opałowej ok. 11000 kcal z 1 kg.

Obecnie coraz większe znaczenie jako paliwo uzyskuje gaz ziemny /ok. 8000 kcal z 1 kg/. Jego zasoby znajdują się w pobliżu pokładów ropy naftowej, węgla oraz w okolicach bagiennych. Jednak dominującymi paliwami gazowymi są gazy świetlne /miejskie/ i koksownicze uzyskiwane w procesie pirogenacji /suchej destylacji/ węgla. Z produkcją gazu związane jest otrzymywanie wielu Cennych surowców jak koks hutniczy /z koksowni/, koks gazowy oraz benzen i inne węglowodory stanowiące podstawę dla przemysłu syntezy organicznej.

B. Smary mają na celu oddzielenie trących się powierzchni i zmniejszenie tarcia. Dobry smar powinien być wolny od twardych zanieczyszczeń mechanicznych, jak piasek, węgiel, opiłki metali oraz chemicznych, jak kwasy, sole i woda, nie powinien wysychać /olej lniany jest więc niepożądany/ ani jełozeć /kwasy/. Ważną cechą smaru jest jego lepkość, czyli wiskoza. Przy dużych naciskach rzadki smar jest wyciskany, natomiast przy małych obciążeniach i szybkich obrotach należy stosować smar o małej lepkości. Smary letnie, pracujące w wyższyoh temperaturach niż zimowe, muszą mieć większą od nich wiskozę. Temperatura zapło-