396945251

dwie kategorie państwowego majątku leśnego, podobnie jak ma to miejsce w odniesieniu do całego majątku Skarbu Państwa.

Pierwsza forma polega na samodzielnym prowadzeniu przez Skarb Państwa gospodarki w lasach państwowych. Ściślej rzecz ujmując, zadanie to jest realizowane poprzez jednostki organizacyjne, które nie mają odrębnej od Skarbu Państwa osobowości prawnej. Tym samym jednostki te są usytuowane w strukturze prawnej Skarbu Państwa. W jego imieniu zawierają one umowy, on też ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte przez nie zobowiązania. Natomiast ich sytuację ekonomiczną określa budżet państwa (ustawa budżetowa).

Druga forma obejmuje jednostki organizacyjne państwowego gospodarstwa leśnego, które stanowią odrębny od Skarbu Państwa podmiot prawny. Wobec innych podmiotów występują one we własnym imieniu i odpowiadają własnym majątkiem za zaciągnięte zobowiązania. Nie dotyczy to jednak lasów, gdyż stanowią one własność Skarbu Państwa, innym państwowym jednostkom organizacyjnym są zaś przekazywane jedynie w zarząd i użytkowanie.

Powstanie publicznych (państwowych) gospodarstw leśnych sięga XIX wieku, w którym po upadku monarchii absolutnych w wyniku Wielkiej Rewolucji Francuskiej, a następnie Wiosny Ludów powstały państwa konstytucyjne (prawa, parlamentarne) i doszło do podziału władzy na ustawodawczą, sądowniczą i wykonawczą (egzekutywa). W ramach władzy wykonawczej na czele z rządem, kierującym całą administracją państwa, powołana została również państwowa administracja leśna o określonych właściwościach rzeczowych.

Do jej zadań należało tworzenie prawa leśnego, nadzór nad jego przestrzeganiem, wspieranie rozwoju leśnictwa przez staranie się o środki budżetowe i ich rozdysponowanie oraz udzielanie pomocy i doradztwa właścicielom lasów - zawsze w interesie publicznym. Równocześnie państwowej administracji leśnej powierzono dodatkowo prowadzenie gospodarki w lasach¹ państwowych, w których skład weszły lasy przejęte po byłych dworach panujących, ale także wykupione przez rządy z rąk prywatnych (XIX/XX wieku).

Dla podkreślenia poszerzonych funkcji państwowej administracji leśnej o gospodarkę w lasach państwowych nazwano ją „jednolitą administracją leśną” lub na poziomie nadleśnictwa „jednolitym urzędem leśnym”. Akcentowana Jednolitość” wskazuje,

10

1

Bezpośrednie włączenie gospodarki w lasach państwowych do państwowej administracji leśnej było powszechne w Europie XIX w.). Podobnie zresztą postąpiono z innymi państwowymi majątkami i właściwymi dla nich działami administracji państwowej.