x UE będzie sprawdzała, cze państwa realizują tą zasadę - jak nie, to sankcja
S np. zasada subsydiamości/pomocniczości - 1961 r. ETS stwierdził, że zasada ta jest obecna w systemie prawnym każdego państwa członkowskiego - problem: w każdym z państw zasada ta rozumiana była inaczej, a prawo unijne powinno być jednolicie stosowane - przy sprawach rozstrzyganych w sądzie doi tej zasady powstał spór między państwami w kwestii definiowania i rozumienia tej zasady - opinie ETS doprowadziły do ujednolicenia rozumienia tej zasady (interpretacja obowiązująca) - trwało to 31 lat - w 1992 wpisano ją do traktatu z Maastricht (stała się prawem pisanym)
S obecnie jest 49 zasad prawnych prawa niepisanego x lex retro non agit x rex iudicata (rzeczy osądzonych) x argumentom a maiori at minus (rozumowanie z większego do mniejszego) x argumentum a minori at maius x argumentum a contrario (rozumowanie przez przeciwności)
S działania TSUE:
x in concreto - sprawa w sądzie, przy okazji której TSUE zapoznaje się z systemami prawnymi krajów odnośnie tej sprawy - jak sąd wykiyje taką regułę, uznaje ją za zasadę prawną
x in abstracto - sąd ma prawo w każdej chwili zapoznać się z systemami prawnymi państw członkowskich i wtedy może zauważyć zasadę: konkretnie chodzi o sędziów interpretatorów (każde pa listwo może mieć od 1 do 3 takich sędziów, ale nie musi; dokonują interpretacji, wykładni prawa)
b) prawo pisane
O traktaty założycielskie
S Traktat o EWWIS (1951/1952; na 50 lat)
✓ Traktat o EWG (1957/1958)
S Traktat o Euratomie (1957/1958)
S dod. Traktat z Maastricht (1992/1993)
x dyskusyjne, czy jest traktatem założycielskim x wprowadził pojęcie UE
x ale UE nie otrzymała osobowości prawnej na mocy tego traktatu - więc w sensie prawnym nic się nie zmieniło
S dod. Traktat z Lizbony (2007/2009) x też dyskusyjne x nadał osobowość prawną UE o protokoły i aneksy uzupełniające
S uzupełniają traktaty założycielskie S wprowadzają zmiany ilościowe do traktatów