edukacja09

298

XX wieli

• to CO znaczył ten skrót, najczęściej tłumaczono g-spierano się ’ Nauczycielska), nawiązującą do tradycji zlii jako Tajn ^g . _ku Nauczycielstwa Polskiego.

Tajne nauczanie wyższe

^kwid0W^^_nauc2ame rozwinęło się także w ośrodkach akademic| . , _w „_owv Krakowa, Lublina, Lwowa i Wilna. Pod koniec oku^ kich Wars y,    _m Uniwersytecie Józefa Piłsudskiego studiof

pacji na kon _studentów> Nawet Uniwersytet Poznański, który wało pona    zarówno pracowników nauki, jak i studentów;:.-,

z powodu y    _terenie Wielkopolski, w postaci tajnego Uniwer^|

nie mógł cizi _{h d ich} działał w Warszawie, w miejscowościach j sytetu Ziem Z ^ _{& m>in}. _w Częstochowie i w Kielcach. ^:v podwarsza;    _k^_lnictw0 stało się liczącą najwięcej uczestników

- • Ciemnego państwa, współpracowało też z innymi struk-częścią podziemn g v ^ _{(Związkiem Walki} Zbrojnej, a od 1942

turami konsi    harcerstwem (Szare Szeregi), podziemnymi

roku Armią J ’    _ą Korzystało też z ogromnej pomocy

Kościół katolickiego* a tysiące osób duchownych uczyło w komple-tach tajnego szkolnictwa.

5. Odbudowa szkolnictwa

Sowiecka

dominacja

Uruchomienie

szkolnictwa

Od stycznia 1944 roku na ziemie przedwojennej Polski, a od lipca tego roku na tereny, które Związek Sowiecki zgodził si_e nrzv znać Polsce wkraczała sowiecka armia, spychając Niemców coraz dalej na zachód. Chociaż Polacy walczyli u boku zachodnich alian tów, a w Londynie swoje funkcje wypełniał konstytucyjny rząd Rzecz pospolitej, Polska nie odzyskała niepodległości i na prawie pół wie' ku stała się krajem poddanym sowieckiej dominacji i rządzonym przez rodzimych komunistów, posłusznych moskiewskim poleceniom Dyktatura komunistycznej partii i brak państwowej suwerenności zaważyły na polskich losach po zakończeniu II wojny światowe! wywierając tez wielki wpływ na polską oświatę, naukę i kulturę

Po przesunięciu linii frontu niemal natychmiast wszędzie tam, gdzie zachowały się nienaruszone budynki i znalazła się mma nauczycieli, wznawiano naukę według zasad organizacyjnych i pro gramów obowiązujących przed wojną. Wprawdzie znaczna cześć nauczycieli w różny sposób związana była z podziemnym państwem które me uznawało kolaboranckich władz Polskiego Komitetu Wv’ Zwolenia Narodowego (PKWN), a następnie Rządu tymczasowego to jednak naczelne władze tego państwa wezwały do uruchamiania szkolnictwa tak szybko, jak tylko było to możliwe aby jak nailicz niejsze rzesze dzieci i młodzieży objąć z powrotem normalną nauką

Istotne znaczenie dla odbudowy szkolnictwa miało uznanie wyników tajnego nauczania z okresu okupacji. Przy powstających kuratoriach szkolnych oraz przy niektórych szkołach średnich utworzone zostały komisje weryfikacyjne, złożone z nauczycieli i przedwojennych urzędników administracji szkolnej, które wydawały świadectwa ukończenia klas na podstawie zaświadczeń, podpisanych przez co najmniej dwóch nauczycieli, a egzaminów dojrzałości przez trzech członków tajnej komisji egzaminacyjnej.

Uznanie wyników tajnego nauczania

Budowa resortu

oświaty

Polityka szkolna

powojennych

władz

Szkoły różnych szczebli spontanicznie wznawiały działalność, podczas gdy władze komunistyczne, działające pod opieką i protekcją sowieckiej armii, usiłowały tworzyć administrację szkolną. Budową resortu oświaty z ramienia PKWN, a później Rządu Tymczasowego zajmował się Stanisław Skrzeszewski (1901-1978), przed wojną nauczyciel i członek Komunistycznej Partii Polski (KPP), który już w okupowanym Lwowie dał się poznać jako współpracownik władz sowieckich. We wrześniu 1944 roku wydano pierwsze Wytyczne organizacji publicznych szkól powszechnych, zalecając wprowadzenie do szkół o różnych stopniach organizacyjnych jednakowego programu i jednorocznych klas. Wobec przygotowań do wznowienia pracy przez Katolicki Uniwersytet Lubelski, co nastąpiło 3 lis wpada 1944 roku, pośpiesznie powołano państwowy Uniwersytet Marii Curie-Sldodowskiej z wydziałami lekarskim, weterynaryjnym, przyrodniczym i rolniczym. W czerwcu 1945 roku zwołano do Łodzi „dele-■ gatów” środowisk oświatowych, w rzeczywistości przeważnie działaczy politycznych i społecznych, szykujących się do robienia karier u boku nowej władzy. Przedstawiono tam projekty reformy szkolnictwa,