etno (26) []

etno (26) []



nie można usnąć xa zadowalającą. To nie poczucie „synów” wobec zabitego „ojca” (totemu), leci otw^^S się po ustanowieniu egzogamii możliwość wymiany i dóbr materialnych między dwiema ludzkimi grupami ** nowi przesłankę powstania społeczeństwa.

Jako przykład mitu „socjogennego” może nam historia zawierania małżeństw przez synów \3f ki Kruka u Koriaków i Itclmenów. Chodzi tu pnewaJ.* o zawarcie kolejno dwóch małżeństw: najpierw mniej, p? niej bardziej udanego. Pierwsze małżeństwo jest w przypadkach kazirodcze. Ememkut żeni się ze swą rodso^ siostrą Jinianaut, po czym, napiętnowany, zamienia 2 siostrami-żonami z nie wiadomo skąd przybyłym obcpj człowiekiem, wydając zarazem swoją drugą siostrę za foj. ta tego ostatniego lub biorąc jego siostrę za żonę dla nr*, go młodszego brata. Spotyka się warianty mitu, w których małżeństwu z rodzoną siostrą przeciwstawione jest krzy. żowe małżeństwo kuzynowskie Ememkuta ze stryjeczna (cioteczną) siostrą Kylu i — odpowiednio — małżeństw; Jinianaut z Ilią — bratem Kylu. Krzyżowe małżeństwo | kuzynowskie jest klasyczną formą mariażu, będącą skat. kiem dualnej egzogamii. Jednak ze względu na to, fc małżeństwa z kuzynami były u Koriaków zabronione jt ko zbyt bliskie,,znane są warianty, w których małżeństwa Ememkuta z Kylu, Jinianaut z Ilią uważane są za nieudaną próbę, po której winna nastąpić wymiana kobiet i „obcym" ludem.

Praprzodkowie, pierwsi ludzie, występują w wielu mitologiach jako brat i siostra, co zresztą nie jest wspomnieniem o pierwotnych więzach krwi łączących rodziną. Jest to wyobrażenie naturalne, wynikające z faktu, że ludzkość wywodzi się z jednego rodu. Biorąc pod uwagę „metaforyczne” wzajemne przenikanie się w archaicznych mitologiach „natury” i „kultury”, nie należy się dziwić, że dzieci Kruka zawierają udane małżeństwa z istotami persooifi-kującymi i kontrolującymi pogodę i zajęcia morskie (Judzie chmur” itp.).

Tak więc, pochodzenie „wspólnoty społecznej” zbiegało się z „uspołecznieniem” sił przyrody, które stawały się jej częścią. Takie wyobrażenie zgodne jest z totemizmem, który przetrwał zresztą ,u północno-wschodnich paleoujttót tylko w postaci przeżytków. Przy okazji warto wspomnioł,

„ i*równo u paleoa*i»tów, jak i w mitach l hotelach ca-ligo dosłownie świata znana jest fabuła o zdobyciu, utracie ni skutek naruszenia tabu I ponownym zdobyciu (po zwycięskim przejściu odpowiednich prób) totemicznej (zwW-P^cej) małżonki, przynoszącej mątowi określone dobra (swiersąta morskie, jeśli jest to kobieta-mors. miód — ciH jest pszczołą Itp.). W małżeństwie ze zwierzęciem,

• więc z „obcym" rodem totemicznym, wyraża się więc rwy kła egzogamii*-

Przeciwnie — Incest, a więc pogwałcenie egzo-gimu. niezmiennie prowadzi w mitach do naruszenia nie-rbędnych kontaktów społecznych oraz kontaktów z naturą, do rozłączenia zazwyczaj powiązanych ze tobą obiektów natury. Na mocy żywiołowego metaforycznego paraielizmu różnorodnych mitologicznych „kodów”, pogwałcenie egzogamii (lub — odwrotnie — endogamii, a więc zakazu zawierania zbyt .odległych małżeństw) często koreluje w mitach z pogwałceniem rytualnej ciszy, z zaćmieniem Słońca tub Księżyca, powoduje wiele Innych zakłóceń i katastrof. Interesujące tego przykłady przytacza Levi-Strauss z dziedziny folkloru Indian południowoamerykańskich, W. A. Lcssa — z folkloru mikronezyjsklego, Stanner — z australijskiego. W micie Murinbatów bardzo wyrazisty przykład znajdujemy w postaci syna tęczowego węża, swego rodzaju ..australijskiego Edypa", który gwałci swe siostry i śmiertelnie rani ojca.

Właśnie stosunki rodzinno-rodowe, jak to przekonywająco wykazał Lćvi-Strauss, najczęściej stanowią w strukturze mitologicznej rodzaj szkieletu konstrukcyjnego, tak że nie tylko incest, ale również pogwałcenie przez pobratymców wzajemnych obowiązków (tj. tych „stosunków wymiennych", które stanowią podstawę łączenia rodów w plemię) bardzo często stanowi zarzewie konfliktu w mitach. Warto wspomnieć, że bohaterowie kulturowi bardzo często dopuszczają się podobnych naruszeń, przede wszystkim — incestu (dotyczy to zwłaszcza tricksterów, błazeń-skich dublerów bohaterów kulturowych), co — jak już wskazywaliśmy — tłumaczy się częściowo przeniesieniem akcji w czasy mityczne. Istotą rzeczy jest to, że incest i innego rodzaju zakłócenia porządku społecznego (np. pogwałcenie przez Kruka zasad podziału zdobyczy, podziału pracy według płci, zmiana płci itp.) są źródłem chaosu.

249


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0092 88 nigdy odbyć, bo nicość nie jest przedmiotem, w którymby można czegoś dokonać. Na to odpo
Zaawansowanie narządowe (cecha T) Tx - nie można ocenić guza pierwotnego TO - nie stwierdza się obec
Mam jeszcze taki pomysł! Nie wiem tylko, czy można go zrealizować? Chodzi o to, żeby z piętra m
Klasyfikacja TNM z 2002 r. (guzy pierwotne wątroby): T-guzpierwotny: Tx nie można ocenić guza pierwo
200920wstep do wesela0004 VIII POMYTY W PARYŻU irŃlł można się ink kochać, to
P1010135 nie można przeoczyć, że są to skrupuły spóźnione i niezbyt • ii    szcz
17 pierwszych dwu grup można wymagać twórczego myślenia, to trzecia grupa nie nadaje się na stanowis
81583 obraz0 (5) 34 Pakt autobiograficzny tych nie można uznać za autobiografie, to właśnie z drugi
img091 (26) sićby można, że młynarz nie pierwszym był, który sig do niego dobierał. Lubo i ja wybraw
SAMOCHÓD A LUDZKOŚĆ Można hipotetycznie założyć, że to samochód, a nie komputer będzie symbolem nowe
Tak jak pisali poprzedni forumowicze można było by tłumaczyć to zjawisko reinkarnacją. Nie wiem, ale

więcej podobnych podstron