formy prawa001

Literatura:

T. Gizbert-Studnicki, Znaczenie terminu domniemania prawnego w języku prawnym i prawniczym, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1974, z. 1.

T. Gizbert-Studnicki, Ciężar dowodu, Studia Cywilistyczne 1982, nr 2.

L.    Morawski, Domniemania a dowody prawnicze, Toruń 1981.

J. Nowacki, Domniemania prawne, Katowice 1976.

Z. Resich, Poznanie prawdy w procesie cywilnym, Warszawa 1958.

W. Siedlecki, Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957.

J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988.

J. Wróblewski, Wartość a decyzja sądowa, Warszawa 1976.

J. Wróblewski, O tak zwanym sylogizmie prawniczym [w:] Zagadnienia prawa karnego i teorii prawa, Warszawa 1959.

J. Wróblewski, Stosowanie prawa (model teoretyczny), Państwo i Prawo 1967, z. 3.

J. Wróblewski, Zwroty stosunkowe - wypowiedzi o zgodności z normą, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Seria I, Nauki Humanistyczno-Spo-leczne, z. 69.

M.    Zieliński, Poznanie sądowe a poznanie naukowe, Poznań 1979.

Rozdział XI

Funkcje prawa 1. Ustalenia wprowadzające

Ustanowione i stosowane prawo wywołuje skutki społeczne. Doktryna prawnicza trwałe i odpowiednio doniosłe skutki prawa określa mianem funkcji prawa, wskazując jednocześnie na potrzebę odróżniania funkcji faktycznie spełnianej od funkcji oczekiwanej, czyli roli prawa. Pomieszanie tych dwóch różnych pojęć służy często do sofistycznego argumentowania, że jeżeli prawo powinno wywoływać oczekiwane skutki, to tak właśnie jest¹.

Problematyka funkcji prawa ma bardzo bogatą literaturę teoretyczno--prawną, w której w oparciu o różne kryteria wyróżnia się wiele funkcji prawa². Szczegółowe nauki prawa również mówią o funkcjach poszczególnych gałęzi prawa, a nawet instytucji prawnych. Zreferowanie wszystkich tych poglądów wykracza poza ramy opracowania i stąd ograniczymy się do przedstawienia schematu możliwych klasyfikacyjnych ujęć funkcji prawa. Schemat ten zakłada, że problematyka funkcji prawa jest związana z trzema podstawowymi poziomami możliwych analiz. Po pierwsze, funkcje prawa można klasyfikować w oparciu o kryterium adresatów norm prawnych. Po drugie, funkcje prawa można klasyfikować w oparciu o kiyterium całego układu społeczno-politycznego, w którym prawo funkcjonuje. Po trzecie, funkcje prawa można klasyfikować w oparciu o kryterium wartości chronionych prawem, które mają szczególną doniosłość dla społeczeństwa.

1

   A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1993, s. 269.

2

   Zob. M. Borucka-Arctowa, Społeczne poglądy na funkcje prawa, Wrocław-Warszawa 1982; Z. Ziembiński, O pojmowaniu celu, zadania i funkcji prawa, Państwo i Prawo 1987, z. 12.