fotografowanie architektury#

Tak więc przedmioty, zwłaszcza przestrzenne, powodują powita\ cionj, świateł i półcieni. Cienie przy odpowiednim oświetleniu zjawia »ie na tworzących Je przedmiotach, względnie na innych przedmiotach i powierzchniach.

Rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje cieni: clenie własne (rya. 42 w> i cienie rzucone (R). Cienie własne powstają na powierzchni oświetlonego przedmiotu, na Jego nic oświetlonej stronic. Clenie rzucone tworzą się na powierzchni innych przedmiotów.

Łatwo odróżnić cień własny od rzuconego na powierzchni wypukłej. Jak walce, kuła czy stożek, względnie figura o ostrych krawędziach, jak sześcian. Znacznie trudniej Jest odróżnić rodzaje cleni przy powierzchniach wklęsłych. Zagadnienie to wyjaśnia rysunek 43 przedstawiający wnękę. Jak zakwalifikować widoczny na ilustracji cień? Czy dcń na Jego granicy (C,C,) ^Ry⁸' ⁴³    Jest cieniem rzuconym przez krawędź

muru (KK)? Wszak w głębi (Ct) cień ma charakter cienia własnego! Tak więc cień własny przedmiotu wklęsłego staje się cieniem rzuconym. Cienie takie nazywamy wklęsłymi.

Kształt cienia zależny Jest od kształtu przedmiotu, od układu tego przedmiotu w stosunku do źródła światła i powierzchni, na której cień powstaje oraz od kształtu I położenia tej powierzchni (rys. 44. 45. 46).

L.

Rys. 44

Rys. 45

Rys. 46

Specjalnym rodzajem oświetlenia Jest światło odbite przypadkowo od powierzchni Jasnych znajdujących sią w pobliżu fotografowanego przedmiotu. Nazywamy Je św;at!em resztkowym. Nie należy go lekceważyć, ■tanowi ono bowiem walny element oświetlenia i Jest najlepszym, najnaturalniejszym dodatkowym światłem rozświetlającym eienle. w słabym wprawdzie stopniu, ale wystarczającym zazwyczaj do wydobyda szczegółów.

Oświetlenie dzienne może być nierozproszonc lub rozproszone przez błękit nieba, chmury różnej grubości i gęstości, może być odbite od obłoków lub przedmiotów naziemnych takich Jak budynki, skały, woda czy

śnieg.

Oświetlenie budynku bezpośrednimi promieniami słońca nie rozproszonymi przez chmury ani zamgloną atmosferę możemy praktycznie uważać za ostre, bezpółcienlowe oświetlenie nierozproszonc. Fotografując Jakiś przedmiot oświetlony słońcem na wolnym powietrzu zauważymy, że oprócz szczegółów w Swietie uzyskamy choć ciemne, ale dobrze widoczne szczegóły w cieniu. Dzieje sią tak dlatego, że oświetla go dodatkowo cala kopuła nieba (rys. 47). Zaznaczone na rysunku strzałki wskażą kierunek i Jasność świecenia.

Należy pamiętać, że kopulo nieba wysyła prawie wyłącznic promienie fioletowe i niebieskie. Zdjęcia robione w dzień słoneczny na otwartej , przestrzeni przy zastosowaniu filtru czerwonego pochłaniającego te promienie, robią wrażenie „księżycowych”. Miejsca nie oświetlone bezpośrednio promieniami słonecznymi wychodzą na nich bardzo demno. Stosując filtr czerwony otrzymujemy skontrastowanic obrazu, oczywiście fotografowanego w słońcu. Gdy niebo Jest pokryte chmurami w takim stopniu, żc przedmioty nie rzucają cieni, pełny kąt świecenia wynosi 180°. Mamy wówczas do czynienia ze światłem bardzo rozproszonym (rys. 48).

Do robienia zdjąć obiektów architektury dobra Jest pogoda „słońca zamglonego". Daje ona oświetlenie wtedy, gdy niebo Jcat pokryte cienką warstewką lekkich, póiprzezroczyatych obłoków (rys. 49). Przy takiej pogodzie światło słoneczne Jest Jedynie częściowo rozproszone. Przedmioty rzucają Jeszcze widoczne, ale już nieostre cienie. Oświetlenie zamglone łagodzi nadmierne kontrasty, zachowując w dużym stopniu plastyką

49