Francuz8

40 O METODACH BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH

Jeśli np. interesuje Cię tylko podział osób badanych na te, które „zdały” i „nie zdały”, to do pomiaru wystarczy skala nominalna. Jeśli zaczniesz te osoby różnicować ze względu na ocenę: „bardzo dobrze”, „dobrze”, „dostatecznie” itd., to masz do czynienia ze skalą porządkową. Jeśli zaś powiesz, że ktoś zdał na 5; 4,5; 4; 3,5; 3 itd., to posługujesz się skalą przedziałową.

W pewnych sytuacjach badawczych bardziej uzasadnione jest wyrażenie miar jakiejś cechy w postaci nominalnej, a w innych jako wartości porządkowych (trochę więcej na ten temat będzie przy okazji omawiania tzw. zmiennych zależnych i niezależnych). Nie zawsze udaje się skonstruować wystarczająco precyzyjne narzędzie pomiarowe, aby gromadzić dane interwałowe czy ilorazowe. Zawsze jest jednak możliwe sprowadzenie otrzymanych wyników do skali prostszej, za pomocą zabiegu rangowania lub no-minalizacji.

CO TO JEST EKSPERYMENT PSYCHOLOGICZNY?

Zmienna i sposób jej pomiaru za pomocą takiej czy innej skali są nie tylko określone przez naturę mierzonej cechy, ale również - a może nawet przede wszystkim - przez potrzeby i możliwości badacza. W psychologii klasyfikacja za pomocą nominałów (nazw) najczęściej jest stosowana jako podstawa do rozróżnienia grup osób badanych (np. podział na płeć czy preferencje polityczne). Z kolei dane liczbowe zgromadzone w wyniku pomiaru za pomocą skal porządkowych, przedziałowych lub stosunkowych najczęściej są traktowane jako wskaźniki szeroko rozumianych zachowań osób badanych.

1.4. ZMIENNE W EKSPERYMENTACH PSYCHOLOGICZNYCH

Jedną z najważniejszych metod badawczych w psychologii jest eksperyment. Przypomnijmy, jest to taka procedura, zgodnie z którą staramy się określić związek pomiędzy branymi pod uwagę zmiennymi w maksymalnie kontrolowanych warunkach.

Jeden z polskich psychologów, Andrzej Szmajke. zainteresował się związkiem pomiędzy wzrostem mężczyzny a jego atrakcyjnością ocenianą przez kobiety. Planując eksperyment, starał się on stworzyć taką sytuację, w wyniku której mógłby analizować relacje między tymi dwiema zmiennymi i maksymalnie ograniczyć wpływ innych, np. ubioru czy zarostu mężczyzny. Rezultąty swoich badań Szmajke opublikował w artykule pod znamiennym tytułem Niski mężczyzna - człowiek bez właściwości?* (łafwo się domyślić, jaki był ich wynik).