Geometria ostrza

l)Geometriaostrza skrawającego : Ostrze - część roboczą narzędzia - ograniczają trzy powierzchnie: powierzchnia natarcia, po której spływa wiór podczas skrawania, główna powierzchnia przyłożenia, stykająca się z powierzchnią obrabianą, pomocnicza powierzchnia przyłożenia, stykająca się z powierzchnią obrobioną. W wyniku przecinania się tych powierzchni powstają dwie krawędzie skrawające: główna krawędź skrawająca - jest to wynik przecinania się powierzchni natarcia z główną powierzchnią przyłożenia, pomocnicza krawędź skrawająca - jest to wynik przecinania się powierzchni natarcia z pomocniczą powierzchnią przyłożenia. Wierzchołek ostrza, definiowany jako najdalej wysunięty punkt ostrza (wzdłuż lub prostopadle do osi narzędzia), leży w punkcie przecięcia głównej i pomocniczej krawędzi skrawającej.    W celu jednoznacznego określenia położenia charakterystycznych powierzchni ostrza wprowadzono układ wymiarowania

nazywany układem narzędzia, w którym określa się płaszczyzny i kąty ostrza, stanowiące podstawę do jego wykonania. Geometrię narzędzia rozpatruje się w jednym, konkretnie wybranym punkcie ostrza - oddzielnie dla głównej i oddzielnie dla pomocniczej krawędzi skrawającej. W układzie narzędzia wyróżnia się 6 płaszczyzn: a) płaszczyznę podstawową £_r: -jest ona prostopadła lub równoległa do bazowych elementów narzędzia (podstawy lub osi w przypadku narzędzi obrotowych), -jest ona możliwie prostopadła do kierunku prędkości ruchu głównego,-przechodzi przez rozpatrywany punkt M krawędzi    płaszczyzna boczna JP|: - jest ona możliwie równoległa do kierunku posuwu, -

jest prostopadła do płaszczyzny podstawowej P_r,- przechodzi przez rozpatrywany punkt M krawędzi ^jj>yąj.ą£.ęj,ę) płaszczyzna tylna Pg: jest ona prostopadła do P_r: jest ona prostopadła do £*,: przechodzi przez rozpatrywany punkt M krawędzi skrawającej, d) płaszczyznę głównej krawędzi skrawającej P^-jest ona styczna do głównej krawędzi skrawającej - jest ona prostopadła do P_r- przechodzi przez rozpatrywany punkt M krawędzi    płaszczyznę przekroju głównego £₀:-jest ona prostopadła do P_r„ -jest ona prostopadła dog,,, - przechodzi

przez rozpatrywany punkt M krawędzi    śł£&U) płaszczyznę normalną £„:-jest ona prostopadła do głównej krawędzi skrawającej,-

przechodzi przez rozpatrywany punkt M krawędzi skrawającej. Położenie krawędzi skrawających określa pięć kątów. Trzy mierzone są w płaszczyźnie podstawowej P_r: -kąt przystawienia k - zawarty między płaszczyznami £*,, - pomocniczy kąt przystawienia k' - zawarty między płaszczyznami i £*„ - kąt naroża £ - zawarty między płaszczyznami £J Pomiędzy tymi kątami występuje zależność: k+ k⁷ + £ = 180° W płaszczyźnie głównej krawędzi skrawającej ^określa się: kąt pochylenia krawędzi skrawającej X- zawarty między główną krawędzią skrawająca i płaszczyzną podstawową P_r. zaś w płaszczyźnie pomocniczej krawędzi skrawającej £/określa się: kąt pochylenia pomocniczej krawędzi skrawającej X’ - zawarty między pomocniczą krawędzią skrawającą i płaszczyzną podstawową P_r. Kąty A i A' są dodatnie, gdy wierzchołek ostrza jest najwyższym punktem krawędzi skrawającej i są ujemne, gdy wierzchołek ostrza jest najniższym punktem krawędzi skrawającej. Położenie płaszczyzny natarcia i płaszczyzny przyłożenia określają trzy kąty: - kąt natarcia y- zawarty między powierzchnią natarcia a płaszczyzną podstawową P_r„ - kąt przyłożenia a - zawarty między powierzchnią przyłożenia a płaszczyzną krawędzi skrawającej - kąt ostrza 3 - zawarty między powierzchnią natarcia i powierzchnią przyłożenia. Pomiędzy tymi kątami występuje zależność: y + a + 3 = 90°. Wszystkie kąty mogą być mierzone w jednej z czterech płaszczyzn: £*, P₀, P_n, otrzymując indeks odpowiedniej płaszczyzny. W katalogach podaje się zwykle kąty w płaszczyźnie przekroju głównego P_alub w płaszczyźnie bocznej £*. Kąty przyłożenia a i kąty ostrza 3 mają zawsze wartości dodatnie, natomiast kąty natarcia y mogą być dodatnie lub ujemne.