histologia wyk³ad
5

///

Wykład 3 - Organogeneza wybranych narządów i układów. Aspekty kliniczne.

Układ krążenia

CaÅ‚y system sercowo - naczyniowy, serce, naczynia krwionoÅ›ne oraz komórki krwi pochodzi z mezodermaÅ‚nego listka zarodkowego. PoczÄ…tkowo system ten jest parzysty, to okoÅ‚o 22 dnia rozwoju obie cewy sercowe tworzÄ… pojedyncza, lekko wygiÄ™ta cewe sercowa skÅ‚adajÄ…cÄ… siÄ™ z cewy wewnÄ™trznej - wsierdzia oraz otaczajÄ…cego jÄ… mankietu nasierdziowo -Å›ródsierdziowego. PomiÄ™dzy 4 a 7 tygodniem rozwoju nastÄ™puje uformowanie serca na typowÄ… czterokomorowÄ… strukturÄ™ (cor Ä…uadricameratum). Powstanie przegród serca jest wywoÅ‚ane utworzeniem guzów wsiedziowych w kanale przedsionkowo - komorowym i grzebieni w obrÄ™bie pnia i stożka tÄ™tniczego. Ze wzglÄ™du na usytuowanie guzów osierdziowych ich nieprawidÅ‚owa monogeneza jest przyczynÄ… powstanie wielu wad serca.

Wytwarzanie przegrody w przedsionku

Przegroda pierwsza (septum primum) - grzebieÅ„ sierpowatego ksztaÅ‚tu, schodzÄ…c z dna przedsionka, nigdy nie rozdziela caÅ‚kowicie przedsionka na dwie części, lecz pozostawia otwór (uiÅ›cie pierwsze: loramen interatriale primum, ostium primum), poÅ‚Ä…czenie miÄ™dzy obiema częściami przedsionka. Później, kiedy na skutek fuzji przegrody pierwotnej z guzem osierdziowym otwór pierwszy zarasta, w przegrodzie pierwszej powstaje otwór miÄ™dzyprzedsionkowy wtórny, ujÅ›cie wtórne (ostium secundum). W koÅ„cu wytwarza siÄ™ przegroda wtórna (septum secundum), w której zostaje zachowane poÅ‚Ä…czenie pomiÄ™dzy przedsionkami przedsionkami postaci otworu owalnego. Dopiero po urodzeniu poÅ‚Ä…czenie to zostaje przerwane na skutek dociÅ›niÄ™cia tych przegród (pierwszej i wtórnej) przez wzmożone ciÅ›nienie kiwi w przedsionku lewym. Anomalie przegrody miÄ™dzyprzedsionkowej sÄ… różnego stopnia - od jej caÅ‚kowitego braku aż po maÅ‚y otwór, drożny przy sondowaniu.

Powstawanie przegrody kanału przedsionkowo - komorowego

Dwa luźne guzy osierdziowe rozdzielajÄ… kanaÅ‚ przedsionkowo - komoro wy na dwa kanaÅ‚y: prawy, trójdzielny i lewy — dwudzielny lub mitralny. Najpospolitszymi wadami sÄ… utrzymanie siÄ™ wspólnego kanaÅ‚u przedsionkowo - komorowego (tzw. KanaÅ‚ przetrawÅ‚y) oraz jego nieprawidÅ‚owy podziaÅ‚ spowodowany np. zaroÅ›niÄ™ciem zastawki trójdzielnej.

Powstanie przegrody w komorach

Przegrody miÄ™dzykomorowa skÅ‚ada siÄ™ grubej części mięśniowej i z części bÅ‚oniastej. Powstaje ona z dolnego guza wsierdzowego kanaÅ‚u przedsionkowo - komorowego, grzebienia prawego stożka i grzebienia lewego stożka. CzÄ™sto dochodzi do zaburzeÅ„ w Å‚Ä…czeniu siÄ™ tych trzech elementów, co doprowadza do zachowania otworu miÄ™dzykomorowego. Anomalia ta może mieć charakter pojedynczej wady, ale czÄ™sto jest poÅ‚Ä…czona z innymi wadami, kompensujÄ…cymi skutki otworu miÄ™dzy komorowego.

Powstanie przegrody w opuszce serca

Opuszka dzieli siÄ™ na: pieÅ„ tÄ™tniczy (aorty i tÄ™tnicy pÅ‚ucnej), stożek tÄ™tniczy (droga odpÅ‚ywu dla pnia pÅ‚ucnego pÅ‚ucnego tÄ™tnicy pÅ‚ucnej) oraz część beleczkowatÄ… prawego przedsionka. Okolica pnia zostaje podzielona spiralnie biegnÄ…cÄ… przegrodÄ… aortalno - pÅ‚ucnÄ… 4 przegroda spiralna (septum spirale) na dwie najwiÄ™ksze tÄ™tnice. Grzebienie stożka przedzielajÄ… drogÄ™ odpÅ‚ywu kanałów tÄ™tnicy głównej i tÄ™tnicy pÅ‚ucnej oraz zamykajÄ… otwór miÄ™dzykomorowy. Na skutek bÅ‚Ä™dów w podziale pnia tÄ™tniczego tÄ™tniczego stożka tÄ™tniczego dochodzi do powstania wielu wad naczyniowych, jak transpozycja wielkich naczyÅ„ lub zaroÅ›niÄ™cia zastawek pÅ‚ucnych.

1