img069

69

2,4. Z15ADŁ KONSTRUKCJI jns:m3NTĆ’ff KĄTOŁilERfłlCaYCH 3 ICl* U3?4i>3mA £CłiOCHIC22

'J geodezji mierzymy kąty poziome położone w płaszczyźnie poziomej 1 kąty pionowe łażące w płaszczyźnie pionowej.

Rys. 73

Kąt puziong ilplopg USB (fi) Jest miarą kąta dwuscięnn3go pomiędzy płaszczyznami, prostopadłymi do płaszczyzny poziomej (rys. 73). Jak widać z rysunku 73» rzutem na płaszczyznę poziomą do wolne 30 kąta., którego jedno ramię leży na płaszczyźnie P, diunie zuicię na płaszczyźnie ę, a wierzchołek, na prostej pionowej VY% będsio kąt fc&N =5 fi, przy czy:; położenie wierzchołka S na krawędzi VY' może być dowolne. Jeżeli więc w jakimkolwiek punkcie a na krawędzi przecięcia oię płaszczyzn ? i ^ ustawimy środek kręgu poziom30 (KH) z podziałką kątową na obwodzie (tzw. limbus kręgu poziomego) 1 to płaszczyzny P i «* ^znaczą na podziałce odczyty nim, których różnica da wartość kąta poziomego t&V.

Kąty glcnowe. Kąt pionowy odcinka rozpattuje-xoy w płaszczyźnie pionowej P przechodzącej przez daey odcinek (rys. 75)- Miarą kąta pionowego może być kąt wysokości lub Uąt zenitąlny (czy^-li tzw. odległość 2enltalna)» Kątem wysokośol dowolnego odcinka nazywamy kąt, pod jakim odcinek ten jest nachylony do płaszczyzny poziomej, Jegt to zatem kąt pomiędzy danym odcinkiem a jego rzutem dc płaszczyznę poziomą przechodzącą przez punkt (kąt h na rya. 73). tfartcćć kąta wysokości jest dodatnia, gdy odcinek S^lŁj leży nad płaszczyzną poziomą przechodzącą przez punkt S^, zaś ujemna (tzw. kąt depresji) - jeżeli odcinek S^IŁj leży poniżej tej płaszczyzny. Kąt senitalny jest dopełnieniem kąta wysokości do 90° (kąt z na rys. 73)«

Z podanych ustaleń wynika zasada konstrukcji instrumentu do pomiaru kątów poziomych i pionowych (rys, 73). Przyrząd ten powinien; i) dawać nośność wyznaczenia płaszczyzny,poziomej (KB) i pionowej (IV), dc czego 3łużą osie libeli; 2) mieć pionową oś obrotu 7EV*, którą można ustawić nad lub pod punktem 5^, czyli w wierzchołku mierzonego kąta; 3) pozwalać na wyznaczenie płsszozyzr, rzutująoyoh P i Q, prostopadłych ćo płsuzczyz-hy poziomej U i przechodzących przaz oś pionową VSV* oraz przez liowsloa punkty terenu łl^, 1?^ itd,, do czego służy oś celowa instrumentu wy 21 a czająca wspomniane płaszczyzny rzutujące, zwane również płaszczyznami celowymi lub kolimacyjayiui. Tak skonstruowany instrument powinien być z-.-opatrzony w dwa kręgi z naniesionym podziałem kątowym, czyli tzw, litibusj. Jeden limhus - poziomy ~ wmontowany prostopadle do osi obrotu instrumen-