img073

75

ścl libeli rurkowej do pomiaru jeat równoległość oel libeli do jaj podstawki, za pomocą której ustawiamy libelę na elemencie liniowym poziomowanym. Jeżeli warunek te u nie jest zachowany, należy libelę zrektyflfco-«aó, co omówimy przy opiele rektyfikacji teodolitu*

Pod względem jakości libele charakteryzujemy za pomocą "przewagi li-beli"j służącej do określenia dokładności spoziomowanej prostej lub płaszczyzny oraz dla pomiaru małych kątów pionowych. Przewagą llbell lub jej wartością kątową oj nazywamy kąt środkowy odpowiadający łutowi zawartemu pomiędzy dwoma sąsiednimi kreskami podziału libell. Wzór na przewagę libeli, zgodnie z oznaczeniami ca rysunku 79* jest następujący:

(42)

gdzie: d - długość działki libeli, r - promień krzywizny luku libeli,

p*M 206 265”.

ftartość przewagi libeli jest zwykle określana przez wytwórnię. Uf instrumentach geodezyjnych stosujemy libele rurkowe o przewadzą od 5" do 60" (r -* odpowiednio od* 93 do 8 a).

Przewaga libeli określa zdolność raagowiicia jej na wychylenia ze stałego położenia. Libela jest tym czulsza, im szybciej następuje przesunięcie się pęcherzyka przy nachylaniu rurki II-bcli o mały kąt. Czułość libell jest odwrotnie proporcjonalna da wartości przewagi o>, a więc wprost proporcjonalaa do długości promienia krzywizny r.

Piony. Pion podobnie jak libela Służy do ustawienia prostych i płaszczyzn w położeniu pionowym lub posianym. Oprócz tego uży.iaay pionu do centrowania instrumentów fcątomiorniczych oraz sygnałów .-ad punktami geodezyjnymi.

ł? pracach geodezyjnych stosujemy obecnie trzy następujące rodzaje pionów: sznurkowe (rys. 80,a,b,c), drążkowe (ożty.rua) (rys. 80d) i optyczna (rys.¹ BOf). Pion sznurkowy opisano w rozdziale 2.1.1,

Piór. drążkowy (rys. 80e) składa się z dwóch rurek metalowych wsuwanych jedno w drugą, £o centrowania instrumentu używamy pionu drążrŁowcciO z li osią okrągłą obracaną dookoła wspólnej 03i rurek. Aby ecoatiować teodolit, zakładamy rurkę plonu jia jego śrubę sprzęgającą, raatępuie dolne ostrze rurki ustawiamy na punkcie pomiarowym i przesuwany iustrumer.t na głowicy Statywu dotąd, aż środek pęcherzyka lib&li okągłaj, osadzonej na pic-ni« drążkowym, zostania doprowadzony do punktu głównego. Ż cierny również używać plonu drążkowego bez libeli (op, przy węgUlnlcuchHry*. 80d), trzymając