img171

4. POMIARY SYTUACYJNO-WYSOKOŚGOWE

Oprócz pomiarów sytuacyjcych (roz&z. 2) i pomiarów niwelacyjnych (rozdz. 5) spotykamy się często z potrzebą równoczesnego wyznaczania elementów poziomych i pionowych i. sporządzania si3p sytuacyjno-wysnkoś-ciowych, Eo motod. pomiarowych, które służą Ao tego calu, zaliczamy trygonometryczne poniary wysokości i sytuacji, tacbittetrię, zdjęcia stolikowa i fotogrametryczne. Pomiary trygonometryczna nazywano są rćwnieZ niwelacją trygonometryczną, jeżeli są stosowano tylko ćo pomiarów wysokości.

4.1. jtWZhd ŁfcU fZOHOSZGO

Pomiar kąta pionowego wykonujemy teodolitem. za pomocą kręgu pionowego (EV), zwanego również wierzchołkowym, z caniesioi^m podziałem kątowym. Krąg pionowy jest połączony na stała z lunetą i przy pochylania lub podnoszeniu lunety obraca się wraz z nią, natomiast indeksy do odczytywania kręgu pionowego są nieruchome.

krąg pionowy pozwala wyznaczyć kąt pionowy zawarty między dowolnym kierunkion osi calowej a prostą poziomą przechodzącą przez oś obrotu lunety i łożącą w płaszczyźnie kołicacyjnej. Oś celowa skieroYJUua do danego punktu wyznacza jedno ramię tego kąta* 7/raa z tym runie ulen pochyla się również o ten sum kąt średnica kręgu pionowego z odczytami zerowymi. Ramię poziome mierzonego kutą wyznacza w teodolicie os specjalnej ii tell* Jest to tzw. libida kolia*cyjr-a umieszczona na nieruchomych indeksach (rys. 1o4), poi która, w czasie nachylenia lanety złączonej z kręgiem pionowy*;, podsunie się cdczyt odpowiadający mierzonemu kątowi. V/ najnowszych konstrukcjach teodolitów zamiast ii beli ko:.ito cyjne j wprowadza się SGwopozicmujące urządzęula odczytowe kręgu pionowego.

Jeżeli krąg pionowy jest tak zrełtfcyfikcwany, źo przy poziomej‘osi celowej otrzymujemy zawszą odczyt zerowy, to przy pochylonej lunecie pod. indeksy podsunie się zawsze odczyt równy kątowi‘pochylenia osi celowej. Ęa jednym stanowisku możemy wówc&sa mierzyć wiele kątów pochylenia,. do-