IMG42

38 III. Metody wychowania

Drugi poziom (metody: podporządkowanie-narzucanie, informowanie--perswazja, modelowanie-wzarowanie) wyznacza drogę pośrednią, Uzależ*' nioną od społecznych norm etyćzńo-moralnych,

|METODA |

4._'    '    .•

poznawanie, gromadzenie, systematyzowanie informacji przez wy-

__chowanka__

.....'

[aktywność 1

4-    _

(zgodność aktywności wychowanka z normami społecznymi a oczekiwaniami wychowawcy)

Poziom trzeci (prowokowanie-motywowanie) stanowi skomplikowaną, lecz najbardziej akceptowaną przez wychowanków drogę dochodzenia do aktywnego działania. Warunkiem takich zachowań jest pósiądanie przez wychowanka własnego systemu wartości. -

|METODA 1

_i__

poznawanie, gromadzenie, systematyzowanie, przetwarzanie

_|_

własny system wartości |

i

dokonywanie wyborów zachowań zgodny cli z własnym systemem wartości i

I aktywność!

W takim ujęciu metod wychowania zadanie nauczyciela polega na parta perskim współuczestnictwie w podejmowaniu decyzji .przez wychowanka.

0 powodzeniu zabiegów wychowawczych decydują m.in. takie czynniki, jak:

—    merytoryczne przygotowanie nauczyciela,

—    psychiczne predyspozycje wychowawcze,

—    życzliwe kontakty emocjonalne nauczyciela i ucznia,

3. Klasyfikacja metod, wychowania w ujęciu R. Muszyńskiego    39

—    prawidłowe rozpoznanie potrzeb dziecka,

—    bezpośrednia motywacja do działania,

—    trafność doboru metod do aktualnej sytuacji.

Podkreślić też należy konieczność podmiotowego traktowania ucznia oraz inspirującą rolę nauczyciela..

3. Klasyfikacja metod wychowania w ujęciu H. Muszyńskiego

Podstawą klasyfikacji metod, wychowania w ujęciu H. Muszyńskiego (1977, s. 301) jest ściśle.okyeśIonY-SPOsób. wywierania woływu na zachowanie się (aktywność) wychowanka poprzez stosowanie w danej sytuacji wycho-' wawczej nagród i kar;? Nagradzanie i karanie rozumiane jest tu jako zdarzę? nie zaspokajające bądź utrudniające potrzeby dziecka, przy czym nagrody działają pobudzająco, redukują bowiem napięcia psychonerwowe. Kary — hamująco, gdyż wzmagają owe napięcia.

Sposób wywierania wpływu na aktywność dziecka zależy według H. Muszyńskiego od czterech elementów składających się na sytuację wychowawczą.

Elementami tymi są: .

|aj) wychowawca, jego autorytet, działania, stosunek do wychowanków,

b) aktualny stan rzeczy, od którego zależy możliwość zaspokojenia po?, trzeb dziecka,

ijs) otoczenie społeczne, w tym zwłaszcza grupa rówieśnicza i jej opinie,

/d) wychowanek, jego poglądy, przekonania, postawy, ideały życiowe.

Odpowiednio do wymienionych powyżej elementów sytuacji wychowawczej H. Muszyński wyróżnia cztery zasadnicze metody wychowania, a w ich obrębie wymienia odpowiednie techniki. Są to:

1) -metody wpływu osobistego, do których zaliczy

—    wysuwanie sugestii,

—    perswazję,

—    oddziaływanie przykładem osobistym,

—    wyrażanie aprobaty i dezaprobaty:

.2); jnełody wpływu sytuacyjnego^ zalicza tu:

—    nagradzanie wychowawcze,

—    karanie wychowawcze,

—    instruowanie,

—    organizowanie doświadczeń wychowanka,

—    wywoływanie antycypacji‘następstw zachowań społeczno-moral

nych,