1
nicy oraz struktury gleby. Dla roślin najważniejsza jest m«io^ ^ stępnej w glebie, która stanowi około 50% wody ogólnie doiąpnri\ gotnoić gleby po wyczerpaniu się wody łatwo dostępnej £
roślinnej wskutek utrudnionego pobierania wody przez rośliny. £ar. ' dostępnej w glebie pozostający do dyspozycji roślin w zsletaofei (jNy by wynosi od 10 do ponad 30 mm w 30-centymetrowej warstwie wody dostępnej określić można różnymi metodami pomiaowymij^ Sk Icptyczną, suszarkowo-wagową lub oporową. W praktyce uR4dzeniaJ*(V cymi termin nawodnień w oparciu o zawartość wody łatwo douępnej 4, Wafcnnarfc łub bloki gipsowe wyposażone w odpowiednio Zasada działania tych urządzeń polega na pomiarze oporu sowego lub czujnika wilgotności. Bloki gipsowe mają duży zakręt poot^^li nie są zbyt dokładne, zwłaszcza przy określaniu wilgotności gleb leti^i * Watermark działają na podobnej zasadzie co bloki gipsowe, mają ^ zakres pomiarowy, ale są bardziej dokładne.
przyjmuje
Ustalając terminy nawodnień w oparciu o połową pojemność tuje się, źc optymalny stan uwilgotnienia gleby ma miejsce gotnoić gleby nic spada poniżej 65-75% ppw Odpowiada to wyczerpaniu wody łatwo dostępnej w glebie. Zawartość wody w glebie w stosunkudopdj^ jemności wodnej określić można metodą suszarkowo>wagową lub orgłnoknT*,r Prostym sposobem ustalania terminów nawodnień jest oicreślttnie wodnego gleby za pomocą tensjometrów. irrometrów lub innego rodziyu uą? Zaletą tensjometów jest szybki pomiar aktualnego potencjału romiast wadą ograniczony zakres pomiarowy nieprzckraczający -100 kPi. pJ? przy dużych spadkach wilgotności tensjometry mogą się zapowictnit. przy których powinno się rozpocząć nawadnianie, nic są jednakowe dla gleb. Przyjmuje się, źc na glebach lżejszych nawadnianie powinno aęroę#^ przy potencjale wodnym -30, -40 kPa, natomiast na glebach cięższych50,ftp* Oprócz tensjometrów czy irrometrów produkowane są urządzenia. cc określić wilgotność różnych warstw profilu glebowego. Urządzenia Itrrrph wykorzystane do ciągłego monitorowania wilgotności gleby. Dane ią grnufe* i przetwarzane przez komputer, a następnie wykorzystywane do uruchonoria* femów nawadniających.
Ustalanie terminów nawadnianiu na podstawie przebiegu pogedj.kr-ny nawodnień można też ustalać w oparciu o przebieg warunków pojjodoiA.fit<> tując dokładnie wielkość opadów oraz potencjalną ewapotranspirację. JbUdirś oparta o budżet wodny gleby, w której po stronie przychodów są opady link i z nawadniania, a po stronie rozchodów zużycie wody na parowanie z gleby i® pirację roślin. Najtrudniej jest określić zużycie wody w procesie cwipcffloW które zalety od przebiegu warunków pogody oraz fazy rozwojowej roślin tto się jednak oprzeć na danych z najbliższych stacji meteorologicznych, W* dane posiadają. Średnia potencjalna ewapotranspiracja w naszych wanu***®)* si od 2 do 5 mm dziennic.
Znając wielkość opadów, potencjalną cwapotranspirację oraz ilość wody do-danego typu gleby w a trefie zalegania głównej masy korzeniowej roślin, ffj&ackicślić termin nawadniania.
13.5. Agrotechnika roślin nawadnianych
Nawadnianie warzyw umożliwia zmianę powszechnie stosowanych mccha-nraycb metod uprawy gleby. W gospodarstwach, w których nie stosuje się na-AiduanU najważniejszym zabiegiem uprawowym jest głęboka pr/edzimowa orka. kwrj wdaniem jest zgromadzenie zapasów wody w glebie w okresie zimowym.
Iśgkacrfć nawadniania zmniejsza rolę orki przedzimowej, a zabiegi przygotowane* glebę pod uprawę warzyw mogą być przeprowadzone wiosną. Można też za* ront pługa stosować agregaty uprawowe, które ograniczają nakłady na uprawę lid*
Optymalne uwilgotnienie gleby zwiększa wykorzystanie składników pokar* mjaych pracz rośliny w wyniku ich lepszej dostępności dla roślin. Jest to spowo* djaaae łatwiejszym przechodzeniem składników pokarmowych z kompleksu glc-Meto do roztworu glebowego na zasadzie przepływu i dyfuzji. Niektóre mobilne pokarmowe, jak np. azot i potas, mogą być wymywane poza zasięg systemu korzeniowego roślin. Dlatego warzywa nawadniane powinny być nawożone oSiymi dawkami nawozów mineralnych, aby korzystne współdziałanie wody itiwozów przełożyło się na ich wyższe plony. Liczne badania w kraju i za granicą •nkwały, że dawki nawozów azotowych w warunkach nawadniania powinny być «)tiK o 50 do 100%, natomiast potasowych o 30-50% w porównaniu z dawkami U (Mowsayroi bez nawadniania.
Bardzo duże znaczenie ma odpowiedni sposób nawożenia warzyw nawadnia-nieb systemem kroplowym, który istotnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego roślin i jego rozmieszczenie w profilu glebowym. Najwięcej korzeni gromadzi się • pobliżu źródła wody i nic przerasta do głębszych warstw profilu glebowego. Ten łpssdfe rozmieszczenia korzeni nie jest dostosowany do tradycyjnego nawożenia, co bom być przyczyną niedostatecznego odżywienia roślin. Dlatego zazwyczaj część Jiab azotu i potasu (około 1 /3) stosuje się przcdwcgctacyjnie, natomiast pozostałą a(ść pogłównie wraz z kroplowym nawadnianiem. Nawożenie za pomocą systemu kroplowego obniża koszty pracy, energii i wyposażenia w porównaniu z kon-o racjonalnym nawożeniem oraz zwiększa efektywność wykorzystania nawozów, ponieważ można dostosować ilość składników pokarmowych do fazy rozwojowej roślin. Roztwór roboczy nawozów do wody przepływającej w systemie nawadniani*, wprowadzany jest za pomocą dozowników inickcyjnych lub proporcjonalnych. Uzyskany w ten sposób roztwór wtórny o odpowiednim stężeniu podawany jest do systemu korzeniowego roślin za pomocą emiterów.
Do fertygacji należy używać nawozów całkowicie rozpuszczalnych w wodzie. Nawozy słabo rozpuszczalne mogą blokować otwory kroplowników, co powoduje