KIF49

Wskazówki

1. Zwróć uwagę, ii:

(1)    Wypowiedzi oceniające (co a to jest dobre, złe, ładne, brzydkie. itp.)» ^{a także} normatywne (powinno być tak a tak. należy czynić tak a tak. itp.) nie są. przy zwykłym swym znaczeniu, opisami żadnych stanów rzeczy, nic przysługuje im więc ani prawdziwość, ani fałszywość. Wypo-wiedź o strukturze oceny jest zdaniem w sensie logicznym tylko wówczas, gdy pełni rolę opisu stanu psychicznego osoby, która ją wygłasza (to a to podoba mi się. to a to jest zgodne z moim poczuciem moralnym, itp.); natomiast wypowiedź o strukturze normy jest zdaniem w sensie logicznym, o ile jest równoznaczni /c stwierdzeniem faktu, iż taka a taka norma obowiązuje lub nie obowiązuje (została lub nic została ustanowiona).

(2)    Wypowiedź, która w całości nie jest prawdą ani fałszem (będąc np. rozkazem lub normą), może jednak zawierać zdania w sensie logicznym jako wyrażenia składów, (sytuacja odwrotna jest, oczywiście, również możliwa)

(3)    Liczne wypowiedzi, które traktujemy jako zgodne lub niezgodne z rzeczywistością opisy stanów rzeczy, oderwane od swego kontekstu językowego lub sytuacyjnego nic posiadają w ogóle określonego znaczenia, nic są więc jako

zdaniami w sensie logicznym. Prawdziwość lub fałszywość przypisujemy wówczas w istocie nie samym t>®

zdaniom, lecz zdaniom, które można zrekonstruować, ^w °P^arc,u o kontekst, jako ich pełne odpowiedniki-

15. Wypowiadając zdanie chcemy zwykle nie tylko stwier dzid określony fakt czy stan rzeczy, lecz nadto dać wyraz jakiemuś naszemu doń stosunkowi. Na przykład, mów.ac ..Jan kocha Manę. lecz ona go nie kocha** stwierdzamy stan rzeczy, polegający na współistnieniu faktu, i ż J_an kocha Marie _z faktem, iż Maria nic kocha Jana. a zarazem wyrajamy nasze poczucie konflikt owości tej sytuacji Nic dalibyśmy temu wyrazu używając spójnika „i" zamiast „lecz-, natomiast stan rzeczy opisywany przez naszą wypowiedź byłby nadal ten sam (a więc i jej wartość logiczna nic uległaby zmianie). Ta ostatnia okoliczność tłumaczy tożsamość matryc logicznych spójnika ..i” i ..lecz”, pierwsza zaś jest źródłem niewymicnial-ności tych spójników w kontekstach, które mają pełnić nie tylko rolę komunikatywną (stwierdzać odpowiednie stany rzeczy), lecz i ekspresywną (wyrażać określone stany psychiczne mówiącego).

18. Wydaje się, i£ niektóre spośród tych możliwych spójników nic występują w ogóle w językach etnicznych, pewne inne zaś są bardzo rzadko używane. Na przykład, matrycom:

p	</
'	1	^0	0
1	0	^1	0
0	1	0	1
0	0	1	1

odpowiadają w polszczyźnie — kolejno — rzadko używane zwroty „co najwyżej pierwsze z dwojga” i ,.co najwyżej drugie z dwojga".

21. Dla ułatwienia konstrukcji definicji spójników dwuargu-•ttentowych przytaczamy definicje negacji za pomocą dysjunkcji

15?