Kochański#

równą fazę dodatnią i ujemną, ponieważ wtedy zachodzi mniejsze podrażnienie skóry i me zachodzą efekty elektrolityczne w tkankach. W szczególnie długotrwałych zabiegach zaleca się dodatkowo stosowanie stochastyczne generowanie impulsów, które zabezpieczają przed powstaniem przyzwyczajenia. Efekt przeciwbólowy przy zastosowaniu TENS uzyskuje się w około 60-70?/o. który następuje dzięki pobudzeniu nerwów obwodowych oraz. ośrodkowego układu nerwowego. Efekt przeciwbólowy TENS najczęściej tłumaczony jest wg teorii „bramki kontrolnej”, którą stworzyli a następnie zmodyfikowali R. Mcl/uck i P Wall.

Obok głównego działania przeciw- bólowego w bólu ostrym i przewlekłym, zabiegi TENS wpły wają również na poprawę krążenia obwodowego w obszarze stymulacji oraz na poprawę kostnienia w opóźnionym zroście kostnym.

7.6.1. Rodzaje clektrosty mutacji TENS

Wyróżnia się kilka odmian przezskómej stymulacji elektrycznej nerwów z zastosowaniem płytkowych elektrod powierzchniowych, które są stosowane najczęściej i bazują na TENS konwencjonalnym. Odmian tej metody jest kilka i różnią się w zakresie doboru poszczególnych parametrów oraz oprogramowania, które wynikają z. postępu technicznego. Obok przezskómej stymulacji, ma zastosowanie choć znacznie rzadziej, stymulacja z wykorzystaniem elektrod igłowych PENS (Pcrcutancous Electrical Nerve Stimulation) oraz sporadycznie stosuje się m-plantację podpajęczynówkowo, platynowych elektrod celem drażnienia słupów tylnych rdzenia kręgowego DCS (Dorsal Column Stimulation).

• TENS - konwencjonalny oparty jest na stosowaniu prądu o częstotliwości w granicach 10-200 Hz, jednak najczęściej w przedziale 40-100 Hz. o natężeniu 25-30 mA. Zazwyczaj stosuje się impulsy prostokątne o czasie trwania 100-250 \xs. Przeciętnie czas zabiegu 20-30 min w bólach ostrych i 30-60 min w bólach przewlekłych.

mA

Ryc. 71. TENS konwencjonalny

Podczas stymulacji pojawia się wyraźne mrowienie, szczypanie lub wibracja, jednak należy liczyć się, że po około 5-10 min mogą wystąpić pierwsze objawy wytwarzania przyzwyczajenia. które objawia się zmniejszonym czuciem oddziaływania prądu W takim przypadku zaleca się zwiększenie natężenia prądu, ale w niew ielkim zakresie, które często jest mało efektywne.

Przy szybko występującym przyzwyczajeniu należy raczej nie zwiększać natężenie, lecz zastosować program z modulacją amplitudy bez zmiany maksymalnego natężenia. Najczęściej zaleca się rozpoczynanie kuracji od TENS konwencjonalnego i jeżeli efektywność tej elektm-slymulacji jest właściwa następuje szybkie zmniejszenie lub ustąpienie bólu. W innych przypadkach dobór poszczególnych sposobów terapeutycznych zależy od rodzaju i umiejscowienia bólu oraz od wstępnych wyników terapii.

• TENS- BURST tburst freąuency) uderzeniowy (wybuchowy) o niskiej częstotliwości. Sto suje się w ciągu I sekundy 2 serie impulsów (wybuchów) o częstotliwości 2 Hz, przy czym I seria składa się / 7-10 impulsów o czasie trwania 100-250 gs i częstorliu ości (wewnątrz wybuchu) 70-100 Hz, czas zabiegu 30-45 minut Ten rodzaj stymulacji zaleca się w połączeniu z innymi odmianami TENS a zwłaszcza z TENS konwencjonalnym oraz w zwalczaniu