od ciśnienia pod kloszem. Różnica tych ciśnień określa przepuszczalność masy. Wartość przepuszczalności określamy przez otwarcie zaworu 5, na manometrze wodnym 6, mierzącym wartość ciśnienia panującego pod próbką.
Rys. 11. Ubijak do wykonywania kształtek laboratoryjnych do badania przepuszczalności i wytrzymałości masy
Bys. 12. Uniwersalny aparat do badania wytrzymałości masy: a) wyposażony w urządzenia do badania wytrzymałości na rozrywanie, b) na zginanie
Miarą przepuszczalności jest ilość (objętość) powietrza, która przechodzi w czasie jednej minuty pod ciśnieniem 1 G/cm2 przez próbkę o przekroju poprzecznym równym 1 cm2 i wysokości 1 cm. Można to wyrazić wzorem
p=,.V‘h
p • s • t
gdzie: P — przepuszczalność,
V — ilość powietrza przechodzącego przez próbkę w cm3, h — wysokość próbki w cm, p — ciśnienie powietrza w G/cm2, s — przekrój próbki w cm2, t — czas przepływu powietrza w minutach.
"Wymiar przepuszczalności, jak wynika z powyższego wzoru, jest następujący
_ [cm3] • [cm] _ cm4
fP! ^ ~G~'~ ..... G~: min
■— • [cm'] ■ [min)
E. Oznaczanie wytrzymałości
Badanie wytrzymałości przeprowadzamy dla próbek wilgotnych i suszonych. W stanie wilgotnym określa się wytrzymałość na ściskanie oznaczaną symbolem R™ i wytrzymałość na ścinanie — Rf°. W stanie suszo-nym określa się wytrzymałość na ściskanie, ścinanie, rozciąganie i zginanie oznaczane odpowiednio symbolami: . R*, R*f Rsg
Miarą wytrzymałości masy formierskiej lub rdzeniowej jest wielkość nacisku P w kG, przy którym nastąpi trwałe odkształcenie badanej próbki masy o przekroju 1 cm2,,
Badanie wytrzymałości mas przeprowadza się na specjalnych kształtkach laboratoryjnych wykonanych przy użyciu ubijaka pokazanego na rys. 11, wyposażonego w komplet foremek o odpowiednich kształtach.
Do określenia wytrzymałości mas używamy aparatów pokazanych na rys. 12. Zasadę przeprowadzenia badań oraz kształt próbek do określenia wytrzymałości masy pokazano na rys. 13.
OJ p t |
Lr |
•8 |
- P |
r |
. Pt | |||||||||
0 |
Rys. 13. Schemat badania wytrzymałości mas: a) na ściskanie, b) na ścinanie, c) na rozrywanie, d) na zginanie
Piasek formierski i glina formierska różnią się w zasadzie stosunkiem ilości osnowy ziarnowej i lepiszcza. Osnowę ziarnową stanowią głównie
25