18
o) Gdy część obrabiana Jest złożona i możliwe są różne wariantywykonania surówki* to może zachodzić konieczność dokonania analizy ekonomicznej , uwzględniającej warunki produkcji i aa tej podstawie ostatecznie wybiera się surówkę. 0 wyborze winni decydować wspólnie konstruktor, technolog wydziału obróbki mechanicznej i technolog wydziału wykonującego surówkę. Po takim uzgodnieniu zakończa się konstruowanie części.
Dla oceny celowości ekonomicznej wybranej surówki porównuje się różne warianty i wybiera taki, przy którym koszt wykonania surówki i jej obróbki zgrubnej będzie minimalny (przeważnie koszty obróbki wykońezającej są podobne, niezależnie od wariantu). Koszty te, zwane technologicznymi, można określić według wzorów:
dla materiału walcowanego
KJ1 - g1 c1 + sm(l+-^),
dla odkuwki kutej swobodnie
dla odkuwki foremnikowej
% = s3 °3 + + TKk ek 0 + -rfe) + TKm Bm (1 + ~w)>
dla odlewów
K
^4 = s4 °4 + ~zr * TKo so ^ + "flŚs' ) + tkm sm + “1TO5")'>
gdzieś g1, g2, g^, g^ - ciężar odpowiednios materiału walcowanego
odtaiwki!swobodnej, foremnikowej i odlewu, e1s Cg, c^» cA - ceny jednostkowe materiału walcowanego, kutego swobodnie, foremnikowego i odlewu, 'CKm kalkulowany czas obróbki mechanicznej,
'"sk “ kalkulowany czas prac kuźniczych,
TKo - kalkulowany czas prac odlewniczych,
sffi, Sj,5 •?. - stawki godzinowe robotnika wykonującego obróbkę
mechaniczną, kuźniczą i odlewanie, ct, jo, ^ ~ procent nar aut ów iwydziału mechanicznego, kuźni
odlewni, koszt fore-snike,
K0 - kasat oprzyrządowania odlewniczego,
n - ilość części wykonywanych przy użyciu foremnika lub o-przyrsądowania odlewniczego»
Porównując kolejne pozycje można wybrać najbardziej celowy wariant wykonania surówki, na przykład:
gdy K^1 > Kjg, to należy stosowaó kucie swobodne,
gdy K^2 y ^13* to nale ży stosowaó kucie foremnikowe,
gdy %3 ^ ^4* i® należy stosowaó odlewanie surówki.
Przy doborze należy pamiętać, że własności mechanicznej odlewów aa
gorsze niż odkuwek lub materiałów walcowanych. Porównawczą charakterystykę cech konstrukcyjnych i własności eksploatacyjnych auro! wek odlewanych, spawanych i kutych przedstawiono w tabl. 1.1.
tabl. 4*1..
Cechy konstrukcyjne i własności eksploatacyjne |
Odlew |
Półwyrób spawany |
i Odlcuwka I I j |
1 |
2 |
3 |
4 ! |
Materiał |
żeliwo, stal, stopy metali nieżelaznych, niemetale (ceramika, tworzywa sztuczne) |
blachy, rury, pręty stalowe, profile ze stali nisko-węglowej, stal nlskostopowa |
stal węglowa, 1 stopy metali : nieżelaznych |
Gabaryty i masa surówki |
ograniczone wydajnością pieców do wytapiania, mocą urządzeń nośnych i wymiarami maszyn odlewniczych |
ograniczone mocą urządzeń nośnyehj przy montażu na miejscu mogą być prawie nieograniczone |
ograniczone ąr-j miarami posła—i danych młotów i i pras; namiotach do 1 ODO kg, na prasach do 30 kg |