ontogeneza1

Rozwój niemowląt i jego zaburzenia a rehabilitacja metodą Vojty

tektywa, bo chodzi tu przecież o sprawność i dalszy dobry start w życie naszego synka lub córeczki.

Naprzemienne podciąganie kolan w drugim kwartale jest wstępem do podparcia na kolanach w pozycji czworaczej, która pojawi się w rozwoju dziecka dopiero za jakiś czas. Jej elementy widoczne są jednak już teraz.

Asymetryczne podparcie na jednym łokciu wyprzedza w czasie osiągnięcie skoordynowanego obrotu z pleców na brzuch. Podparcie na jednym łokciu i dźwiganie na nim ciężaru tułowia jest ważnym elementem mechanizmu prawidłowego obrotu. Asymetryczne podparcie na łokciu pozwala w piątym miesiącu życia dziecka na chwyt do przodu, na poziomie podłoża, na wyciąganie kończyny do przedmiotu leżącego przed dzieckiem. Podobne asymetryczne podparcie na przełomie siódmego miesiąca służy już wyciągnięciu wolnej rączki w górę, ponad bark i ponad głowę. Chwyt w górę umożliwi następnie podciągnięcie ciała bardziej do pionu i odgrywać będzie, około dziewiątego miesiąca życia, ważną rolę w mechanizmie wstawania - najpierw do klęku, a potem do pozycji pionowej przy meblach albo w kojcu. Ale nie wyprzedzajmy faktów.

Nasze dziecko ma prawic pięć miesięcy i leżąc na brzuszku unosi się opierając to na jednym, to na drugim łokciu. Uwolniona rączka stopniowo albo wyciąga się do zabawki, albo opiera otwartą dłonią na podłożu i powoduje jeszcze wyższe dźwignięcie jednej strony tułowia w górę. W tym czasie pojawia się tak zwane „pływanie". Niemowlę coraz częściej próbuje oprzeć się na obu dłoniach jednocześnie, na obu kończynach górnych wyprostowanych w łokciach. Ma jednak trudności z długotrwałym utrzymaniem ciężaru ciała w tej pozycji. Odgina się więc nieco do tylu, odrywa obie dłonie od podłoża, wyciąga je w bok i po chwili powraca do podparcia na dłon.ach.

Stopniowo uniesienie tułowia wysoko na dłoniach staje się coraz bardziej stabilne. Grzbiet i mięśnie przedniej ściany tułowia są coraz silniejsze. Pod koniec szóstego miesiąca życia całkowicie wygasają odruchy chwytne rąk, a więc dłonie, na których unosi się wysoko tui.ów, nie są już zaciśnięte w piąstki ani półzamknięte. Coraz częściej, a w końcu już zawsze, ręka jest szeroko rozłożona, a kciuk daleko odwiedziony. Podparcie odbywa się wyraźnie na całej powierzchni dłoni i palców, a nie na okolicy stawu nadgarstkowego. Trzecim punktem stabilizującym tę pozycję są uda leżące na podłożu. Za to brzuszek jest

2. Prawidłowy rozwój niemowlęcia i pierwsze sygnały jego zaburzeń

coraz częściej i coraz wyżej unoszony w górę dzięki napinaniu wszystkich mięśni brzucha. Im lepiej pracują mięśnie tułowia, tym niemowlę mniej „wisi w ramionach", ma bardziej wyprostowany tułów i kręgosłup, a punkt podparcia na kończynach dolnych coraz bardziej przesuwa się w kierunku kolan (Ryc. 10).

Pod koniec szóstego miesiąca niemowlę osiąga umiejętność obrotu, inaczej mówiąc przetaczania z pleców na brzuch i od tej pory, a więc w drugim półroczu życia, dalszy rozwój funkcji ruchowych odbywa się z pozycji leżenia na brzuchu.

Stopniowo dochodzi do doskonalenia obrotu w tę i z powrotem. Z pleców na brzuszek dziecko nauczyło się przetaczać w szóstym miesiącu, a miesiąc później - z brzuszka na plecy. Cieszy się coraz większą swobodą ruchów i możliwością zmiany ułożenia. Przesuwa się też przy pomocy kończyn górnych w bok, trochę w prawo, trochę w lewo, wobec leżącej na podłożu miednicy. W międzyczasie, doskonaląc kontrolę nad swoim ciałem i precyzję panowania nad własnymi ruchami, potrafi zatrzymać się na boku w czasie obrotu z pleców na brzuszek. Podpierając się na łokciu, potem na dłoni i unosząc coraz wyżej tułów osiąga zwykle w ósmym miesiącu siad skośny (Ryc. 11). Z tej pozycji uczy się chwytać ponad barkiem. Unosi ramię do kąta 135°.

Niemowlę przeprowadza ciągle nowe doświadczenia z własnym ciałem, stopniowo dążąc do coraz wyższych pozycji. Coraz silniejsze ręce pozwaląją unosić

Ryc. 10. W szóstym miesiącu życia niemowlę coraz wyżej unosi ciało i zdobywa nowe informacje o otoczeniu.