out 0114

Teoria jednostek psychicznych 79

może )x> nim nastąpić, jest niczym innym jak tylko zwykłym momentem świadomości, jednostką psychiczną, i nadaremnie szukalibyśmy pomiędzy nimi czegoś, co by stanowiło istotę tej abstrakcji. Albo leż, gdy wychodząc z pewnych założeń lub obserwacji .-1 i mając na widoku prawidło logiczne B stwarzamy wysiłkiem apcrccpcyjnym nową koncepcję C, jako jedno z jej zastosowań empirycznych, to owa koncepcja C nic istnieje ani w A, ani w B, ani w żadnej chwili działalności myślowej, która poprzedza jej zawarcie się w pewnej idei symbolistycznej, jakkolwiek myśl dąży nieustannie w kierunku C i zbliża się coraz bardziej do jej istnienia. Dopiero skrystalizowanie się procesu twórczego w idei symbolistycznej urzeczywistnia byt nowego wytworu myśli. Symbol ów, przedstawiając sobą pewną pracę twórczą dokonaną i mogącą odrodzić się zawsze, staje się nowym zjawiskiem, nowym punktem wyjścia dla myśli, i przez to właśnie sprawia, że wytwory ducha naszego mogą być pomyślane, czyli że stają się istniejącą rzeczywistością. Jeżeli możemy powiedzieć, że posiadamy takie koncepcje, jak „prawo”, „energia", „altruizm”, ud to dlatego, że posiadamy wyrazy natury symbolistycznej, które zataiły w sobie całą ogromną systematyzację niższych pojęć, a o które myśl, jako o coś rzeczywistego, zahaczyć się i z których rozwinąć się może. Zatrata słowa pociągałaby za sobą zanik samej koncepcji. Jest tn reguła ogólna, nie cierpiąca żadnego wyjątku, że wszelki produkt myślowy tylko w idei symbolistycznej i przez nią istnienie swoje znajduje. Jakkolwiek tworzy się on za pomocą pewnej systematyzacji stanów psychicznych i w ciągu procesu swego powstawania może przechodzić przez różne etapy istnienia zjawiskowego, przez szereg nowych koncepcji, poprzedzających logicznie i przeczuwających coraz hardziej jego narodziny, staje się jednak bytem wtedy dopiero, gdy daje się pochwycić w symbolu, jako pewien przedmiot myśli.

Symbol zaś, bez względu na to czy jest nim słowo, znak graficzny, wrażenie rzeczywiste lub odtworzone czegoś naturalnego, albo też obraz schematyczny ośrodkowego pochodzenia, jest zawsze niczym więcej, jak tylko prostym momentem świadomości, który przyjmujemy intuicyjnie, jednostką psychiczną różnorodnego charakteru i pochodzenia, jednym słowem zjawiskiem. Symbolizm udziela tym prostym stanom psychicznym pewnego tylko zabarwienia wzruszeniowego, które wzbogaca ich naturę i jest jak gdyby widocznym piętnem tego, że zostały podniesione do potęgi przedstawicieli złożonych procesów życia duchowego. Wyrazy nieznanego języka są na przykład momentami świadomości bez wszelkiej wartości symbolistycznej, a zarazem są pozbawione wszelkiej indywidualności wzruszeniowej i same przez się zupełnie obojętne. W miarę tego jednak jak język ten sobie przyswajamy, przemieniają się one w coraz wyraźniejsze symbole różnych pojęć, koncepcji i stanów uczuciowych, a jednocześnie z tym wzru-szeniowość ich różnicuje się na subtelne odcienie, odpowiednie do tej treści duchowej, jaka się w nich krystalizuje, nabywając przez to pewnej indywidualności charakteru.

Tak więc, zjawiskowy charakter wytworów naszej myśli zgadza się najzupełniej z intuicyjnym charakterem zjawiska, gdyż wszelkie pojęcia i koncepcje tylko w symbolis-lyeznydistanach iwiadomolci czującej jako takie istnieć mogą.

III

§ 22. Teraz dopiero możemy przystąpić eh) pełnej analizy omawianych stron świadomości poznającej, do zbadania stosunku zjawiska do aperceprji, a zarazem do ponow-