P1010501

37% Dydaktyka kształcenia ogólnego

37% Dydaktyka kształcenia ogólnego

kryterium złożoności Środków oceny szkolne)

środki proste słowne.

środki złożone fteChp'r -c) m ię dwue/e-mentowy charakter

Klasyfikacja

środków

dydaktycznych

terium złożoności środków dydaktycznych. Zgodnie z tym wyróżnia on dwie grupy środków dydaktycznych: 1) środki proste, 2) środki złożone (techniczne) mające dwuełementowy cłiarakter, a mianowicie materiały dydaktyczne np. przeźrocza, filmy itp. i urządzenia techniczne służące do ich ekspozycji, np. rzutniki, aparat filmowy itp.

Podział ten obejmuje sześć następujących kategorii:

Środki proste '

1)    Środki słowne (podręczniki, teksty drukowane).

2)    Proste środki wzrokowe, zwane tradycyjnie pomocami naukowymi, obejmują naturalne i spreparowane okazy, modele, obrazy, mapy, wykresy.

Środki złożone

3)    Mechaniczne środki wzrokowe umożliwiające przekazywanie obrazów za pomocą urządzeń technicznych, jak np. aparat fotograficzny, diaskop, episkop, mikroskop, teleskop.

4)    Środki słuchowe pozwalające przekazywać dźwięki i szmery za po-' . cdnictwem gramofonu, magnetofonu czy radia.

5)    Środki słuchowo-wzrokowe (audiowizualne) łączące obraz z dźwiękiem, jak film czy telewizja.

6)    Środki automatyzujące proces uczenia się, do których można zaliczyć maszyny dydaktyczne, gabinety .(laboratoria) językowe, komputery²⁰.

biorąc pod uwagę, iż przedstawione klasyfikacje środków* dydaktycznych mają pewne niedostatki, gdyż nie odpowiadają w pełni regule rozdzielności, brak w nich przejrzystej granicy pomiędzy poszczególnymi grupami, dla potrzeb niniejszej książki przyjmiemy następującą klasyfikację:

1)    Siudki wzrokowe; proste i złożone;

2)    Środki słuchowe;

3)    Środki wzrokowo-słuchowe (audiowizualne);

4)    Środki automatyzujące proces kształcenia.

4. Środki wzrokowe

A. Pioste środki wzrokowe

Proste środki wzrokowe obejmują grupę środków, które eksponują rzeczywistość w postaci bezpośredniej (przedmioty naturalne), pośredniej (modele, obrazy) i uogólnionej (mapy, wykresy, symbole tzn. słowa, cyfry).

Środki wzrokowe spełniają w procesie nauczania - uczenia się doniosłą rolę, gdyż umożliwiają uczniom bezpośrednie poznawanie rzeczy-" W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki..., op. cii., s. 277.

wistości, tzn. konkretnych rzeczy, zjawisk i procesów oraz poznaw anie pośrednie, za pomocą ich poglądowych przedstawień. „Pomoce naukowej służą skuteczniejszemu kojarzeniu rzeczy i czynności ze siowem (slowa^ mi). Dzięki środkom oglądowym uczeń nabywa wyobrażenia ądękwatnp do rzeczywistości, które są tworzywem dla prawidloweggj^sztąhowania pojęć. Najpełniej i najwszechstronniej przedstawiają rzecżwistóse śrpd-ki naturalne, eksponowane w ich zwykłych środowiskach bódź w środoi^i-sku sztucznym, bądź wreszcie w formie sprcparowanei)|Niexawsy jednak nauczyciel dysponuje okazami naturalnymi, wówczas^!stosjij^jjm śro^gj zastępcze (środki poglądowości pośredniej), obrazowe lup^yimmliczne (mapy, schematy, diagramy itp.).

Proste środki wzrokowe

r®^-

TST

—    okazy naturalne w środowisku,

—    naturalne okazy w sztucznym środowisku (kolekcje, próbki itp.uH ■ okazy spreparowane (preparaty mokre, okazy wypchane, szkic le^fprepaą raty mikroskopowe itp.)

—    modele (modele statyczne: makiety, globusy; modele dynamicznę^działa-T _| jące);

—    przyrządy służące do demonstracji, obserwowania, mierzenia itp.;>

—    obrazy statyczne (fotografia, rysunek);

—    środki symboliczne (umowne): mapy, schematy, diagramy, wykresy itp. ;||

Środki poglądowe reprezentują fragmenty rzeczywistości (funkcja reprezentatywna) bądź ukazują związki między zjawiskami i pojęciami (funkcja symbolizująca), wreszcie ułatwiają zrozumieć'istotę i sposób działania przez pokaz czynności.

B. Złożone środki wzrokowe

złażone śm wzrokowej ęksponomj sązai urządzeń teebnłczm

W procesie kształcenia wykorzystujemy różnego rodzaju środki wzn> kowe (materiały wizualne), eksponowane za pomocą urządzeń tecfimcznyębj aparatów, np. nim niemy wymaga zastosowania aparatu projekcyjnego.]* Środki dydaktyczne o charakterze konwencjonalnym, do. których należą proste środki wzrokowe, nie wymagają tego typu urządzeffnaucjy-ciel może je eksponować uczniom bez pośrednictwa określonej fparatWY technicznej.

r\