^43 Dydaktyka kształcenia ogólnego
Film dydaktyczny przede wszystkim:
Istotne cechy filmu dydaktycznego
— jest on materiałem za pomocą którego realizuje się określone cele j kształcenia;
— jest w swej treści dostosowany zawsze do określonego programu kształcenia; ;
— jest skonstruowany według zasad i wskazań dydaktycznych;
. — spełnia określone zadania dydaktyczne, których efektywność uwarunkowana jest nie tylko nim samym, ale również metodykąjego wykorzystania*2.
Filmy dydaktyczne w zależności od czasu ich trwania i pełnionej funkcji w procesie kształcenia mogą występować w dwóch zasadniczych postaciach: '•
1) tzw. wstawki filmowej,«
2) filmu całościowego.
Film jako środek nauczania może być zastosowany w dowolnym momencie procesu kształcenia i może spełniać różnorakie zadania dydaktyczne.
walory
Jydaktyczne
(limu
Film dydaktyczny przedstawia określone rzeczy, zjawiska i procesy, które można eksponować wielokrotnie w różnym czasie, a zarazem w identycznej postaci. Ma to niezastąpione walory dydaktyczne, nauczyciel bowiem może zaznajamiać uczniów z treścią filmu dowolną liczbę razy, kierować ich uwagę na istotne i ważne momenty określonych zjawisk i procesów. Za pomocą flintu można przedstawiać zdarzenia z zakresu teorii, jak ruch cząsteczek elementarnych. Wykorzystując możliwości powiększania lub zmniejszania, przyspieszania lub zwalniania tego, co zachodzi w przyrodzie lub w procesach produkcyjnych, czyni film niezastąpionym środkiem pokazywania zjawisk i procesów niedostępnych bezpośredniej obserwacji. Film dźwiękowy, odtwarzając ruch, dźwięk i szmer przedstawia wydarzenia i proce-• y w całym ich przebiegu. Wszystko to sprawia, że film może być skutecznie wykorzystywany w różnych ogniwach procesu dydaktycznego.
szczególne walory poznawcze I kształcące telewizji dydaktycznej
Telewizja dydaktyczna jest środkiem audiowizualnym mającym szczególnie duże walory poznawcze i kształcące. Telewizja ta służy bezpośrednio realizacji procesu kształcenia poprzez programy, które są ściśle dostosowane do potrzeb dydaktycznych szkoły. Telewizja zbliża uczniów do poznawanej rzeczywistości, do aktualnych wydarzeń politycznych, społecznych i innych zdarzeń dziejących się w różnych częściach świata, a nawet poza nim. Dzięki audycjom telewizyjnym uczniowie mogą poznawać wybitnych ludzi, uczonych, polityków, artystów, jak też mogą śledzić różnorodne zjawiska i procesy niedostępne w bezpośredniej obserwacji.
*’ W. Strykowski: Audiowizualne materiały..., op. cli., s. 160.
m
Środki dydaktyczne w kszwceniaJBgólnyi.i
telęm/
dostirc.
mątfe.
jep/że/
emoc/oi
fcszfafnjj
pośtan
Telewizja nie tylko dostarcza wielu cennych informacji^bbrazóufóle od-■. dzialywa na intelekt, budzi zainteresowania, wywołuje nraeżyciaSiocjo-nalne, a także kształtuje pożądane postawy społeczne i moralne/SzkgJna . audycja telewizyjna może być elementem organizuJącymwtuacj?pr®c-mową, może też służyć weryfikacji hipotez.
Efektywność dydaktyczna audycji telewizyj nej zależy, poza kęmc& i i treściową audycji, od odpowiedniego włączenia jgjTw pręęcs ksztąli u i racjonalnego przygotowania uczniów do jej o^ion^^t^wfflra ważną jest, aby nauczyciel nie przyjmował bi ern ie j3rog^mÓ\y? leję? nych, lecz odpowiednio zaplanował i wykonał działania metodyczne plzecl audycją i po jej obejrzeniu, by tworzyły one dytfiktyczS&ałpą^ toku procesu nauczania i uczenia się, a poszczególne etapy rjKpostafwp(tóe podaniem obfitych informacji w atrakcyjnej formie*3. W tematyce przedmiotów humanistycznych występują inscenizacje sztuk teątralnyWj frag-menty filmów, dyskusje prezentujące różne stan^iskajjtależrafo nufh nawiązać, wyjaśnić sprawy niezrozumiałe, zwróćipmwagęna i stołki n^-macje, prezentowane postawy i zachowania. -tyjK
Telewizja dydaktyczna z dużym powodzeniem może być wykorzystana w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych i artystycznych?
Telewizja dydaktyczna może występować w postaci tęlewizjiotwartej, telewizji w obwodzie zamkniętym, telewizji kasetpwej.jBj • Telewizja otwarta obejmuje sieć telewizji krajówej (śtacji telewizyjnych) odbieranej za pomocą odbiorników telewizyjnych ^Redakcja oświatowa telewizji przygotowuje specjalne programyigla potrzebedukaffi^Apr nych. Stacje telewizyjne przeznaczająokreśloną li^ę gogźin dzienniefna / fc emisję programów szkolnych, dostosowanych'do programówmaucza^jl różnych przedmiotów szkolnych. Nauczyciele chętnie korzystają z tyjchM programów, gdyż są na dobrym poziomie pod względcm tre|cio\róm E i metodycznym.
Telewizja w obwodzie zamkniętym (przewodowayto syst5fflelsj|Fy' zyjny emitujący program telewizyjny drogą kablową w obrębie je^nej jmb . zespołu szkół. Telewizja ta wymaga rozbudowyeiSnfrąsbiiktu^fsti^a, sieć kablową, telewizory-monitoiy), a także projektowanjaji tworzeni;! programów i z tej racji nie jest rozpowszechniana;/Wyniag^więc duż\c li nakładów finansowych, które przerastają możliwości śzkoJwA ponadto blem tkwi nie w jej zainstalowaniu, ale w codziennym wykorzystań iuK Telewizja kasetowa to odbiór programów telewizyjnych zaręjestri nych na kasetach lub na płytach, a które są odtwarzane poprzezimagift
łł J. Pólturzycki: Dydaktyka dla nauczycieli..., op. dl., s,' 253.