MEDYCYNA RATUNKOWA. NAGLE ZAGROŻENIA POCHODZENIA WEWNĘTRZNEGO
Klatka piersiowa Trzeba ocenić kształt klatki piersiowej i tor oddechowy, zmierzyć częstość oddechów, wysiłek oddechowy i symetrię ruchów oddechowych oraz sprawdzić, czy nie stwierdza się blizn po zabiegach operacyjnych. Obmacując okolicę przedsercową, określić położenie i charakter uderzenia koniuszkowego, występowanie unoszącego uderzenia lewo i/lub prawokomorowego oraz występowanie drżenia („kociego mruku"). Podczas osłuchiwania należy zwrócić uwagę na pierwszy i drugi ton serca oraz na wszelkie tony dodatkowe. Opukać przednią i tylną ścianę klatki piersiowej w górnym, środkowym i dolnym polu, porównując symetrycznie odgłos po prawej i lewej stronie klatki piersiowej. Osłuchiwa-nie płuc należy przeprowadzać w tych samych rejonach, oceniając obecność, rodzaj i głośność szmerów oddechowych i występowanie szmerów dodatkowych.
Brzuch przeprowadzić systematyczne badanie wszystkich dziewięciu okolic brzucha. Należy zwrócić uwagę na występowanie nieprawidłowości, takich jak powiększenie wątroby i śledziony, objawy otrzewnowe, opory patologiczne, wodobrzusze i tkliwość okolicy lędźwiowej. Badanie zewnętrznych narządów płciowych i odbytnicy jest nieodłącznym elementem badania przedmiotowego, ale nie w przypadku stanów nagłych.
Układ ruchu Należy zbadać wszystkie stawy, zwracając uwagę na tkliwość, zniekształcenia, ograniczenia ruchomości, obrzęki i objawy świadczące o procesie zapalnym. Dokładny wywiad może dostarczyć informacji, które stawy są objęte chorobą. Chociaż zapalenia wielostawowe mogą mieć charakter ostry i występować nagle, to jednak zapalenia jednego stawu mogą wiązać się ze znacznie poważniejszymi następstwami.
Stan neurologiczny W stanach nagłych wskazania do przeprowadzenia wszechstronnego, pełnego badania neurologicznego występują stosunkowo rzadko. Skróconą ocenę stanu neurologicznego można przeprowadzić w następujący sposób:
1. Ocenić stan przytomności przy użyciu skali Glasgow (GCS).
2. Przeprowadzić skróconą ocenę stanu świadomości (zob. poniższa ramka).
Skrócona ocena stanu świadomości
1. Wiek
2. Czas
3. Adres do powtórzenia na końcu badania — pacjent powinien go powtórzyć, w celu upewnienia lekarza. że usłyszał go prawidłowo: .ulica Zachodnia 42”
4. Rok
5. Nazwa instytucji
6. Rozpoznanie dwóch osób (lekarza, pielęgniarki itp.)
7. Data urodzenia (wystarczy dzień i miesiąc)
8. Rok rozpoczęcia I wojny światowej
9. Nazwisko urzędującego premiera 10. Liczenie wstecz od 20 do 1
Każda poprawna odpowiedź punktowana jest jednym punktem.
Prawidłowy wynik u osoby zdrowej wynosi 8-10 punktów.
Źródło: Oureshi K.N., Hodkinson H.M. Evaluation of a ten-question mental test in the institutionalized elderly. Age and ageing 1974; 3: 152-7.
3. Ocenić ruchy gałek ocznych, zwracając uwagę na występowanie podwójnego widzenia, oczopląsu, nużliwości. Skontrolować reakcję źrenic na światło i nastawność (źrenice równe, okrągłe - prawidłowa reakcja na światło i nastawność [ang. PERRLA - pupils egual, round and relract to light and accomo-dation]). Przeprowadzić badanie dna oka. Brakpbjawu „oczu^alki^odmchu oczno-gło\yowego)jwska-zuje na zaburzenia czynności pnia mózgu. Ocenić odruch rogówkowy, napięcie i ruchomość mięśni żwaczy i mięśni mimicznych, odrucłTpodńiebienny, odruchy wymiotne oraz wysuwanie języka.
4. Zbadać napięcie mięśniowe w obrębie wszystkich kończyn oraz siłę mięśniową poszczególnych grup mięśni oraz odruchy i koordynację czynności mięśniowej, a także objaw Babińskiego.