pedagog
6

18    Pedagog

łączy z „naprawą Rzeczypospolitej”. Tak samo pełne zrozumienie pedagogicznych rozpraw Locke^?a możliwe jest tylko pod warunkiem przestudiowania jego traktatów o tolerancji i o rządzie, zaś Emila Rousseau pod warunkiem przestudiowania jego Umowy społecznej. To samo można powiedzieć o Pestalozzim, W. Humboldcie i większości innych pedagogów. Wcale nie chcąc mnożyć egzaminów, których nadmiar raczej przeszkadza poważnym studiom, niż do nich zachęca, poleciłbym każdemu pedagogowi studiowanie historii doktryn pedagogicznych w ścisłym związku z historią nauk politycznych.

Jeżeli historia instytucji wychowawczych niezbędna jest przy studiowaniu doktryn pedagogicznych i musi ściśle się z nią łączyć, to studium pedagogiki, jako stosowanej filozofii, wymaga swego dopełnienia w studiowaniu organizacji instytucji wychowawczych. Określenie zadań wychowawczych w różnych okresach rozwojowych życia człowieka łączy się koniecznie z postulatami dotyczącymi organizacji szkolnictwa, jego rozczłonkowania i różnicowania oraz przed- i pozaszkolnych instytucji wychowawczych. Ażeby mieć charakter badania naukowego, a nie tylko praktycznego przewodnika w ustawodawstwie szkolnym dla przyszłego kierownika szkoły lub inspektora szkolnego studiowanie organizacji szkolnictwa musi mieć charakter porównawczy, być tym, co Anglicy nazywają comparative edu-cation ¹. Musi ono również obejmować takie zagadnienia, jak administracja i finanse szkolnictwa oraz statystykę szkolnictwa i innych instytucji wychowawczych i oświatowych.

VII

Wiele rozlicznych nauk składa się więc na studia pedagogiczne. Obejmują one szeroki wachlarz dyscyplin — od filozofii do statystyki, od psychologii i socjologii do finansów szkolnictwa. W rozbudowanym wydziale czy „studium” pedagogicznym powinny by istnieć następujące katedry lub grupy katedr: 1. fizjologii wychowawczej i wychowania fizycznego oraz higieny szkolnej, 2. psychologii wychowawczej razem z psychopatologią dziecka oraz pedagogiki specjalnej, 3. socjologii wychowawczej razem z pedagogiką społeczną (opieką nad dzieckiem), 4. pedagogiki w ścisłym sensie (jako filozofii stosowanej) razem z metodykami różnych przedmiotów nauczania tak naukowych, jak artystycznych, 5. historii wychowania obejmującej historię instytucji wychowawczych i doktryn peda-

gogicznych. i statystyką łych, organi-lub też org-nych teorer rębnione w gogika spec, czania iezvL

V* *

film w szkc’

łem równie gicznych. z: nim wvdzia psychologię, historię fil: Jeżeli pe wspólną pc-

oczywiście.

studiów p-ed nego zawiń zaintereszw

badawezs. dach kszrul.

studiowaniu nauki z pc lub historii szkolne lub

W

przede ivszi

nież swoie —

kto zamierz

logii wych: zająć s:ę w

oświatv der

w

cjologii wy pracować ~. organizacji pogłębiaj ąc wania. zwie dium pedag mienionych samorefleks i dlatego >2

1

Jako przykład takiej „pedagogiki porównawczej” może służyć moja książka Szkoła i demokracja na przełomie. Również i ostatnia moja książka Struktura i treść szkoły współczesnej, podając system pedagogiki w przekroju rozwojowym opiera swoje wywody na rozległym materiale porównawczym.