PICT6366

Zadania i pytania

o istniejącej rzeczywistości społecznej bądź przyrodniczej?

I Jakie są cele nauki jako zespołu czynności zmierzających do pozyskany

Dokonaj charakterystyki badań naukowych oraz wskaż na ich rolę i _z praktyki życia społeczno-gospodarczego.

v Scharakteryzuj badania teoretyczne i praktyczne, i dokonaj ich porównania •1 Dokonaj charakterystyki pedagogicznych badań diagnostycznych.

5.    Porównaj badania naukowe z innymi sposobami zdobywania wiedzy i wskaż ^

stępujące między nimi różnicę.    "'V-

6.    Czyni różni się wyjaśnienie dedukcyjne od indukcyjnego? Uzasadnij na przykład 7 W czym wyraża się predywistycznn funkcja nauki?

X. Dlaczego w badaniach naukowych pojawiają się wątpliwości natury etycznej?

9.    Dlaczego uczestnictwo w badaniach naukowych powinno być dobrowolne?

10.    Jak należy rozumieć jawność informacji?

11.    Czym jest metodologia i jaką rolę pełni w badaniach naukowych?

12.    Metodologia dostarcza reguł komunikowania W czym wyraża się problem komuni kowania się dwóch osób?

ROZDZIAŁ II

Teoretyczne aspekty badań naukowych

Punktem wyjścia wszelkich badań naukowych są problemy, jakie nasuwa obserwacja zjawisk i zdarzeń życia codziennego. Badania zaś zmierzają do poznania i wyjaśnienia owych zjawisk lub zrozumienia różnych procesów, poprzez wykrycie w nich pewnego porządku i ładu bądź wskazania na istniejące prawidłowości. I -lekiem podjętych badań opartych na obserwacji są różne koncepcie i teorio, które wyjaśniają związki między przedmiotami, ich cechami i właściwościami. Teorie są systemami powiązanych wzajemnie twierdzeń mających wyjaśnić niektóre aspekty życia społecznego. Nie należy ich mieszać i utożsamiać z prawami. Prawo jest zaobserwowaną prawidłowością, natomiast teorie wyjaśniają obserwacje, których dotyczą wykorzystując do tego pojęcia.

Badania, zmierzające do poznania i wyjaśnienia tego. co nieznane, a które zostało podjęte na gruncie tego, co znane, nic zawsze odnosi się do przedmiotów bezpośrednio obscrwowalnych. Z tego punktu widzenia, ogól przedmiotów, zjawisk czy zdarzeń można podzielić na trzy klasy, które są przedmiotem badań. Pierwsza odnosi się do rzeczy bezpośrednio obscrwowalnych. Może nim być np. zjawisko topniejącego lodu, gotującej się wody czy zjawisko spadającego ciała. Druga odnosi się do przedmiotów lub zjawisk pośrednio obscrwowalnych. a zatem wymagających bardziej złożonych obserwacji lub badań. Trzecią stanowią konstrukty teoretyczne, które nic są obscrwowalnc ani bezpośrednio, ani pośrednio. Mogą nimi być m.in. poglądy jednostek lub grup społecznych, ich zainteresowania, postawy, aspiracje, zjawisko biurokracji, władzy, czy stylu wychowania, itp. Nic możemy ani bezpośrednio, ani pośrednio zaobserwować poglądów politycznych osób czy grup społecznych, zjawiska demokracji, poziomu aspiracji, ilorazu inteligencji, itp. w takim sensie, w jakim obserwujemy chociażby zachowanie się uczniów na lekcji, podczas przerwy, w domu czy na wycieczce. To specyfika niektórych zjawisk sprawia, że badacze nauk społecznych poruszają się jakby w dwóch różnych, choć powiązanych ze sobą poziomach: koncept uaIno-teorctyczn\ ni i obserwacyj no-empirycznym. Poniższy rozdział zawiera omówienie tych wzajemnie powiązanych ze sobą poziomów tj.: poziomu teoretycznego, czyli konceptualnego oraz empirycznego, czyli obserwacyjnego.

49