DSC01839

Rozdział 6. Organizacja pomocy społecznej

Stojące przed nim zadania powiat może wykonywać sam bądź przy pomocy innych podmiotów, jeśli przekaże je w drodze porozumienia bądź zleci w drodze umowy cywilnoprawnej, jak również może rozszerzyć zakres wykonywanych zadań i przejąć dodatkowe zadania od województwa samorządowego bądź od organu administracji rządowej w drodze poror zumienia¹.

Stosownie do postanowień art 9 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym rada powiatu jest to organ stanowiący i kontrolny. Do jej zadań należą wszystkie sprawy z zakresu działań powiatu, które nie zostały zastrzeżone do kompetencji innych organów i podmiotów działających na terenie powiatu². Z zakresu pomocy społecznej dadzą się wyróżnić następujące zadania: stanowienie aktów prawa miejscowego, uchwalanie strategii i innych aktów będących planami bądź programami oraz tworzenie, przekształcanie i likwidacja powiatowych jednostek organizacyjnych. Akty prawa miejscowego stanowione w sferze pomocy społecznej przez radę powiatu mają charakter przepisów wykonawczych, ponieważ wydawane są na podstawie konkretnej delegacji ustawowej wyznaczającej ramy działania³. Delegaqe te uwzględniają zakres zadań wykonywanych przez powiat i stanowią podstawę dla regulacji dotyczących ustalania zasad zwalniania rodziców z opłat za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej czy rodzinie zastępczej.

Rada powiatu podejmuje także innego rodzaju akty prawa miejscowego, a mianowicie zawiera porozumienia z innymi powiatami celem wspólnego prowadzenia zadań stojących przed powiatami. W drodze porozumienia powiat może - na uzasadniony wniosek gminy - przekazać jej zadanie z zakresu zadań powiatu, jak również może w tej samej formie prawnej przejąć do realizacji zadanie należące do województwa samorządowego i organu administracji rządowej⁴.

Obok stanowienia prawa, rada powiatu podejmuje uchwały o charakterze aktów planowania⁵. W ramach tych aktów w pierwszej kolej-nośd należy wymienić powiatową strategię rozwiązywania problemów społecznych oraz powiatowe programy pomocy społecznej. Strategia jest aktem o charakterze bardziej ogólnym i odnoszącym się do wszystkich bądź prawie wszystkich problemów społecznych występujących w danym powiecie, natomiast programy odnoszą się do wyodrębnionego problemu społecznego.

Rada powiatu przyjmuje coroczne sprawozdanie kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie z działalności centrum oraz przedstawia wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej. W następstwie tego wykazu potrzeb opracowuje i wykonuje lokalne programy pomocy społecznej. Są one opracowywane nie tylko na podstawie regulacji zamieszczonych w ustawie o pomocy społecznej, ale także w innych ustawach. W ramach programów przyjmowanych w powiecie można wyróżnić te związane z działaniami na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie: rehabilitacji społecznej, rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia oraz przestrzegania praw osób niepełnosprawnych; powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego, a także powiatowy program przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy. To oznacza, że w rękach rady powiatu znajdują się instrumenty związane z prowadzeniem lokalnej polityki społecznej. Koordynatorem realizacji strategii jest powiatowe centrum pomocy rodzinie, jednakże należy zauważyć, że pozyqa tego podmiotu jest słaba i skuteczność tej koordynagi jest w tej sytuacji wielce wątpliwa⁶. Z tego też powodu zasadniejsze byłoby, gdyby podmiotem koordynującym był starosta, który zadanie to wykonywałby za pomocą centrum. Realizacja programów wymaga współdziałania nie tylko wszelkich podmiotów działających w powiecie, ale także poszczególnych gmin wchodzących w skład powiatu. Brak tej współpracy może spowodować utrudnienie w opracowaniu takiego programu, a w niektórych przypadkach doprowadzić do tego, że stworzenie pełnego i rzetelnego programu będzie nie tylko ograniczone, ale wręcz niemożliwe. Dodatkowo należy pamiętać o tym, że programy te powinny wpisywać się w programy opracowywane przez województwo

315

Szerzej na ten temat J. Jagoda (w:) Ustawa..., s. 57-69.

* W literaturze akcentuje się, że ustawa o samorządzie powiatowym wymienia jedynie katalog spraw przynależnych radne powiatu, zob. C Martysz (w:) Ustawa..., s. 100 i ń. Natomiast R. Klyszcz akcentuje występowanie domniemania kompetencji po stronie rady powiatu, żob. R. Klyszcz, Ustawa o samorządzie powiatowym i o samorządzie województwaKomentarz, Wrocław 1999, s. 29.

E. Ochendowski, Akty..., s. 279-280.

C. Martysz, Ustawa..., s. 109-110.

Na ten rodzaj kompetencji rady powiatu uwagę zwracają J. Boć, Prawo..., s. 202-203; G. Martysz (w:) Ustawa..., s. 102.

Zwierzchnictwo starosty względem podmiotów funkcjonujących w powiecie jest zróżnicowane i w odniesieniu do starostwa powiatowego oraz kierowników powiatowych jednostek organizacyjnych obejmuje zwierzchnictwo służbowe. Takie zwierzchnictwo nie przysługuje mu w stosunku do kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, zatem jest to podmiot mający najmocniejszą pozycję w powiecie i kierownicy wszystkich podmiotów powiatowych pozostają z nim w stosunkach podległości Na temat zwierzchnictwa zob. E. Knosak (w:) Ustrój-*. s. 191-192.