DSC01834

Rozdział 6. Organizacja pomocy społecznej

realizowane¹. Jednocześnie w literaturze akcentuje się, że realizaga praw podmiotowych jednostek może następować tylko w ramach własnego zakresu działania gminy².

Obecny zakres zadań realizowanych przez gminy nie jest docelowy, ponieważ wśród zadań wykonywanych teraz przez powiaty znajdują się takie, które z uwagi na ich środowiskowy charakter mogą być realizowane przez gminy³.

Zadania z zakresu pomocy społecznej stojące przed gminą realizują liczne podmioty funkcjonujące w gminie i z punktu widzenia niniejszego opracowania zasadne będzie omówienie zadań stojących przed organami i podmiotami funkcjonującymi w gminie z punktu widzenia prawa do pomocy społecznej.

Stosownie do postanowień art. 11 ustawy o samorządzie gminnym rada gminy (rada miejska) jest organem stanowiącym i kontrolnym. Do jej zadań należą wszystkie sprawy niezastrzeżone do kompetengi innych organów funkcjonujących w gminie. Spośród zadań wykonywanych przez radę gminy wpływ na prawo do pomocy społecznej^⁴ będą miały takie, jak; stanowienie aktów prawa miejscowego⁵, uchwalanie strategii i innych aktów będących planami bądź programami⁶ oraz tworzenie, likwidacja i reorganizaga gminnych jednostek organizacyjnych⁷. W sferze pomocy społecznej akty prawa miejscowego będą aktami wykonawczymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych. W tej sferze żyda społecznego przepisy porządkowe nie będą wykorzystywane. Z punktu widzenia merytorycznego akty prawa miejscowego można podzielić na takie, mocą których określane są reguły przyznawania określonych świadczeń⁸ oraz takie> przy wykorzystaniu których na osoby korzystające ze świadczeń nakładane są obowiązki⁹.

Niedocenianym zadaniem rady gminy jest podejmowanie uchwał będących planami¹⁰ bądź programami z zakresu pomocy społecznej. Szczególną rolę w tym zakresie odgrywa strategia rozwiązywania problemów społecznych, która winna uwzględniać nie tylko programy pomocy społecznej, ale także profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych, przedwdziałanie przemocy w rodzinie¹¹ i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Należy zwrótić uwagę na fakt, że rada gminy uchwala nie tylko strategię rozwiązywania problemów społecznych, ale także programy pomocy społecznej, przy czym strategia jest aktem pojemniejszym i w jej skład wchodzą programy pomocy społecznej. Rozważenia wymaga charakter prawny strategii i programów¹². Przepisy prawa stanowiące podstawę podjęcia tego typu uchwał nie dają podstaw do wydawania aktu prawa miejscowego, ponieważ nie określają one zakresu spraw przekazanych do uregulowania upoważnianemu organowi, jak również nie zawierają wytycznych dotyczących aktu. Strategia i programy powinny być wizją gminy w zakresie rozwiązywania problemów społecznych występujących na jej terenie. Mogą być one uznane jedynie za uchwały będące aktami kierownictwa wewnętrznego, czyli uchwałami wiążącymi samą radę gminy i inne podmioty funkcjonujące

Zob. art 8 u.s.g.

J. Filipek, Koncepcja prawna gminy na gruncie ustawodawstwa polskiego, Casus 1996, nr 2, s. DI suplementu.

Przykładem tego typu świadczenia jest pomoc dla rodzin zastępczych. Rozwiązanie takie obowiązuje np. we Włoszech, zob. E Morgante, Polityka..., s. 286.

Omówienie zadań rady gminy w sferze pomocy społecznej zob. M. Węgrzyn-Skrabek, Organizacja pomocy..., s. 213-215,

W literaturze występują liczne określenia tego typu działalności rady gminy, tak np. wyróżnia się uchwały prawotwórcze obejmujące swoim zakresem akty zawierające przepisy prawne powszechnie obowiązujące, H. Rot, K. Siarłdewicz, Zasady tworzenia prawa miejscowego, Warszawa 1994, s. 31 in., uchwały prawotwórcze rady gminy wyróżnia także W. Taras, A. Wróbel, Samodzielność..., s. 14, stanowienie aktów normatywnych powszechnie obowiązujących rozumianych jako przepisy prawa miejscowego wyróżnia Ź. Łeoński, Samorząd..., s. 39, z kolei E. Oćhendow-ski dokonał ich systematyzacji, zob. E. Ochendowski, Akty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu województwa i powiatu (w:) Administracja publiczna w państwie prawa..., s. 275.

Uprawnienie to określa się jako narzędzie prawne umożliwiające realizację celów i zadań samorządu, A. Szewc, T Szewc, Uchwałodawcza działalność organów samorządu terytorialnego, Warszawo 1999, s. 40.

Jest to wyłączne zadanie rady gminy, którego nie może ona przekazać innemu organowi funkcjonującemu w gminie, zob. C. Martysz, Właściwość organów samorządu terytorialnego w postępowaniu administracyjnym, Katowice 2000, s. 72; M. Chmaj, Wybrane problemy statusu prawnego rady gminy (w:) Państwo, ustrój, samorząd terytorialny, pod red. M. Chmaja, Lublin 1997, s. 186-187; Z. Ofiarsłd, M. Mokrzyc, B. Rutkowski, Reforma samorządu terytorialnego, ŁI, Zagadnienia admini-stracyjnoprawne, Szczedn-Zielona Góra 1998, s. 45-46.

Tego typu przepisami są uchwały określające zasady przyznawania zasiłków celowych na ekonomiczne usamodzielnienie.

Tego typu aktem będzie ustalanie odpłatności za usługi opiekuńcze. W literaturze zwraca się uwagę na fakt, że takie akty mają silniejszy wpływ na jurysdykcyjne postępowanie organu administracji niż przepis rangi ustawowej, zob. M. Kotułski, Jednostka wobec tkieiań iwnmtyamyck administracji publicznej (wybrane zagadnienia formalnoprawne) (w:) Jednostka wobec dzóśaL., s. 225.

Na temat planowania w administracji i jego znaczenia zob. J. Łętowski, Administracja.-, $. 150 i n.; tenże, W sprawie planów w administracji i metod oceny ich skuteczności, Acta Universitaiis Wra-tislaviensis No 857, Prawo CXIJII, Wrocław 1985, s. 183-189.

Zob. art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z 29 lipca 2005 l o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dł U. Nr 180, poz. 1493).

W literaturze zwraca się uwagę na to, że tego typu działalność określana jest funkcją organizującą administracji, zob. T Kuta, Czy dziobom złożone administracji publicznej są herezją pmomgą? (w:) Prawo administracyjne w okresie transformacji ustrojowej$. 70.